چرا خداوند گاهى دعاى ما را مستجاب نمى‏ كند؟

در قرآن مى‏ خوانيم: «اُدعونى أستَجِب لكم»(سوره غافر، آيه 60) مرا بخوانيد تا شما را اجابت كنم. اگر شخصى به ديگرى گفت: به هنگام برخورد با مشكل به من تلفن كن تا تو را كمك كنم، اين جمله لوازم و شرايطى دارد از جمله:
1- رفاقتت را با من حفظ كنى.
2- شماره تلفن مرا گم نكنى و شماره را درست بگيرى.
3- به هنگام بازگو كردن مشكلات، حرف‏هاى بى ربط نزنى و توقّعات نابجا نداشته باشى و به وظيفه خود عمل كرده باشى.
4- آنچه مى‏گويى واقعاً مشكل باشد، نه خيالات و توهّمات.
5 - براى حلّ مشكل خود، انتظار نداشته باشى تمام مقرّرات و نظام را بهم بريزم.
6- حلّ اين مشكل، سبب پيدايش مشكل ديگرى براى شما يا ديگران نشود.
7- در بازگو كردن مشكلات، صادق باشى و دروغ نگويى.
آيا ما در دعا و طرح مشكلات خود با خدا، اين شرايط را مراعات كرده‏ ايم؟
آيا رفاقت و بندگى خود را با خدا حفظ كرده‏ايم؟ قرآن مى ‏فرمايد: «و يَستَجيبُ الّذين آمنوا و عملوا الصّالحات»( سوره شورى، آيه 25) پاسخ مثبت به كسانى داده مى‏شود كه با ايمان و عمل شايسته رابطه خود را با خدا حفظ كرده باشند.
آيا شماره تلفن را درست گرفته‏ايم؟ در روايات مى‏خوانيم: دعا آدابى دارد، از جمله:
ابتدا «بسم اللّه» بگوييد، با وضو و حضور قلب و در مكان مقدّس مثل مسجد باشيد، قبل از دعا از خداوند با صفات و اسماءالحسنى تجليل كنيد، ده مرتبه «يا اللّه»، «يا ربّ» بگوييد، گوشه‏ اى از نعمت‏هاى الهى را به زبان آوريد، از خداوند تشكر كنيد، بر محمّد و آل محمّد صلوات بفرستيد، لغزش‏هاى خود را مطرح و استغفار كنيد، دعا و خواسته خود را ميان دو صلوات مطرح كنيد و اميدوار باشيد.
آيا در دعاهاى خود توقّعات نابجا نداريم و به وظيفه خود عمل كرده‏ ايم؟
دانش‏آموز درس نخوانده، دعا مى‏كند كه قبول شود. مى‏گويند: دانش آموزى به خانه آمد و وارد اتاق جلويى شد و مشغول دعا شد. به خدا گفت: پروردگارا! كوه هيماليا را در فلان كشور قرار بده و درياچه اروميّه را در نيشابور قرار بده. مادرش گفت: اين چه دعايى است كه مى‏كنى؟! گفت: من در امتحان جغرافيا پاسخ سؤالات را اشتباه نوشته‏ام، حالا به خدا مى‏گويم كوه و دريا را جابجا كند تا من نمره بياورم!
آيا زمان دعا و شرايط ديگر را در نظر گرفته‏ ايم؟ در اسلام زمان‏هايى براى دعا سفارش شده است، از جمله: شب‏هاى جمعه، سحرها، بعد از نماز، غروب جمعه، بعد از خطبه ‏هاى نماز جمعه، هنگام نزول باران و جارى شدن اشك و....
آيا مشكلات ما واقعاً مشكل است يا خيال مى‏كنيم كه مشكل است؟ بسيارى مشكلات، لازمه نظام طبيعت است و رفع آن، به معناى به هم زدن نظام عالم. همچون فقيرى كه سقف خانه‏اش خراب است و باران كه مى‏آيد، سقفش چكّه مى‏ كند. براى رفع مشكل او، يا بايد خداوند باران نفرستد يا بر بام خانه او باران نبارد و يا آب باران در پشت‏بام خانه‏اش نفوذ نكند و يا... كه هر كدام از اينها به معناى ناديده گرفتن قوانين حاكم بر طبيعت است.

كتاب تمثيلات (تأليف حجة الاسلام والمسلمين قرائتي)

آيا هر ايمانى ارزش دارد؟

قرآن از كسانى كه به هنگام خطر ياد خدا مى‏كنند ولى همين كه نجات يافتند او را فراموش مى‏كنند، به شدّت انتقاد كرده و مى ‏فرمايد: «اذا رَكِبوا فى الفُلك دَعَوا اللّه»(سوره عنكبوت، آيه 65) گروهى به هنگام غرق شدن خدا را مى‏خوانند، امّا چون نجات مى ‏يابند، خدا را فراموش مى‏كنند.
اصولاً ايمان لحظه‏اى ارزشى ندارد، فرعون نيز هنگامى كه ديد در دريا غرق مى‏ شود، ايمان آورد و گفت: «آمنتُ» كه اين گفتار ديگر ارزشى نداشت. خداوند فرمود: «الان و قد عصيتَ»(سوره يونس، آيه 91) اكنون ديگر توبه و ايمان سودى ندارد.
در قرآن از ايمانى ستايش شده كه همراه با پايدارى و استقامت باشد. «قالوا ربّنا اللّه ثمّ استَقاموا»(سوره فصّلت، آيه 30.)
در زندگى نيز تنها ازدواج مهم نيست، همسردارى مهم است. زايمان مهم نيست، تربيت فرزند مهم است.

كتاب تمثيلات (تأليف حجة الاسلام والمسلمين قرائتي)

با كسانى كه در برابر حقّ دير تصميم مى ‏گيرند، چه برخوردى داشته باشيم؟

نه از استقبال مردم هيجانى شويم كه درختانى كه زود گل مى‏كنند سرما مى‏خورند و نه از كسانى كه دير تصميم مى‏گيرند مأيوس شويم كه ايمان بايد بر اساس فكر و انتخاب احسن باشد.
قرآن درباره اولى الالباب مى‏فرمايد: «يتفّكرون فى خَلق السموات والارض ربّنا ما خَلقتَ هذا باطلا»(سوره آل‏عمران، آيه 191) اول در آفرينش آسمان‏ها و زمين فكر مى‏ كنند سپس مى‏گويند: پروردگارا! اين هستى را بيهوده نيافريدى.
قرآن بندگان خدا را كسانى مى‏داند كه سخن را گوش دهند و از بهترين سخن پيروى كنند. «الّذين يستمعون القول فيتّبعون احسنه»(سوره زمر، آيه 18) بنابراين تصميمات عجولانه چندان ارزشى ندارد.
شخصى به نام صفوان از پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله درخواست كرد تا دو ماه فرصت فكر به او داده شود. پيامبرصلى الله عليه وآله فرمود: سه، چهار ماه به تو فرصت مى دهم.
البتّه اگر مسئله روشن باشد، انسان نبايد طفره برود. مجرمان در قيامت به دوستان بهشتى خود مى‏ گويند: مگر در دنيا ما با شما نبوديم؟! پس در اينجا نگاه لطفى به ما داشته باشيد تا از خود شما بهره گيريم. دوستان بهشتى مى‏گويند: در دنيا ما با شما با هم بوديم، ولى شما بى ‏دليل طفره مى‏رفتيد. «و لكنّكم فتنتم أنفسكم و تربّصتم»(سوره حديد، آيه 14) بنابراين آنگاه كه مسئله روشن است بايد عجله كرد. چنانكه قرآن براى عجله و سرعت و سبقت در بعضى كارها مى‏فرمايد: «سارعوا»، «سابقوا»، «فاستبقوا» و آنگاه كه مسئله روشن نيست و به بررسى و تحقيق نياز دارد بايد بيشتر بررسى شود.

كتاب تمثيلات (تأليف حجة الاسلام والمسلمين قرائتي)

آخرين سخن ما با كسى كه دين را نمى ‏پذيرد، چيست؟

برخى رانندگان، وسائلى را كه احتمال مى‏ دهند در جاده مورد نيازشان باشد همراه خود برمى‏ دارند، (از قبيل زنجير چرخ، جك، چرخ اضافه، چراغ سيار) و بعضى بى‏خيال به جاده مى‏روند، چيزى با خود برنمى ‏دارند. به هر حال، يا نيازى به اين وسائل پيش مى‏آيد و يا پيش نمى ‏آيد. اگر نيازى نبود، راننده‏اى كه آنها را برداشته، ضررى نكرده فقط چند كيلو بار اضافه حمل كرده است ولى اگر به آن وسائل نياز شد، كسى كه آنها را برنداشته در وسط جاده چه خواهد كرد؟
آرى، شرط عقل آن است كه انسان نسبت به حوادث احتمالى، پيش‏بينى لازم را بكند. بعد از اين مثال به سراغ دين مى ‏رويم؛
پيامبران از حساب و كتاب پس از مرگ در قيامت خبرهايى داده و دستوراتى داده‏اند. گروهى پذيرفته و گروهى منكر شده‏اند. كسانى كه پذيرفته‏اند در شبانه‏روز چند دقيقه‏اى با خدا گفتگو كرده و نماز مى‏ خوانند. در سال چند روزى غذاى ظهر را تا به غروب تأخير انداخته و از انجام برخى كارها دورى كرده‏اند. بر فرض كه حساب و كتابى در كار نباشد، چه ضررى كرده‏اند و چه چيزى را از دست داده‏اند؟ ولى كسانى كه به نداى انبيا گوش ندادند، اگر با حساب دقيق خداوند برخورد كنند و دستشان خالى باشد، چه خواهند كرد؟
آرى، عاقل كسى است كه حتى اگر يقين به قيامت ندارد به خاطر حساب و كتاب، خود را آماده كند و هشدارهاى انبيا را جدى بگيرد.
هنگامى كه فرعون تصميم گرفت موسى‏عليه السلام را بكشد، يكى از اطرافيان فرعون كه ايمان خود را كتمان كرده بود گفت: آيا كسى را كه مى‏ گويد پروردگار من اللّه است و دلائل روشنى براى شما آورده، مى‏ كشيد؟ اگر دروغ بگويد به ضرر خودش خواهد بود (و كارى به حكومت شما ندارد) ولى اگر راست بگويد، آن قهر و عذابى را كه به منكران وعده مى‏ دهد به شما خواهد رسيد. «اِن يك كاذباً فعليه كِذبُه و اِن يَكُ صادقاً يُصِبكم بَعض الّذى يَعِدكم»

كتاب تمثيلات (تأليف حجة الاسلام والمسلمين قرائتي)