بخشی از مسائل کثیر الابتلا

(پاسخ حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی دامت برکاته)

1-  کفایت غسل جمعه از وضو

سوال 86 : اگر غسل مستحبی نموده باشیم آیا می توانیم بدون وضو گرفتن نماز بخوانیم؟

 غسلهایی که استحباب آنها با دلیل معتبر ثابت شده کفایت از وضو می نماید مثل غسل جمعه و غسل یوم الترویة ( هشتم ذی حجه) و روز عرفه و عید قربان و شب و روز عید فطر و غسل احرام و داخل شدن به حرم خدا و شهر مکه و خانه کعبه و داخل شدن به مدینه منوره و حرم پیامبر و غسل زیارت خانه کعبه و غسل زیارت حضرت سید الشهداء از قریب، برای تفصیل موارد آن به توضیح المسائل مسأله 650 رجوع نمائید.

2- مانع بودن اثر خودكار برای وضوء

 سوال 32 : اثر خودكار بر روى دست تا چه حدّى باعث بطلان وضو است؟

اگر به گونه اى باشد كه مانع از رسيدن آب به بشره (پوست بدن) شود باعث بطلان وضو است و در صورتى كه شك در رسيدن آب به بشره پيدا شود بايد آن را برطرف كند.

3- مانع بودن ژل برای مسح سر

 سوال 33 : شخصى از ژل براى موى سرش استفاده مى كرده و به تازگى به او گفته شده كه ژل زدن به موى سر مانع رسيدن آب به سر در هنگام وضو گرفتن مى شود، تكليف نمازهايى كه خوانده است چيست؟

تحقيق كنيد اگر مانع از رسيدن آب به موى سر (محل مسح) يا به پوست آن باشد، وضو باطل بوده و بايد نمازهايى كه در اين صورت خوانده شده قضاء گردد.

4- مانع بودن لاك براي وضوء

 سوال 34 : آيا مى شود خانمى با لاك وضو بگيرد؟

خير وضو با لاك و با هرچه كه مانع رسيدن آب به اعضاى وضوء است صحيح نمى باشد.

5- مسح سر بر روی کلاه گیس

 سوال 38 : اينجانب براى ترميم مو از كلاه گيس (كلاه موئى) استفاده كرده و آن را با چسب به روى سر نصب كرده ام و اينكه روزى سه مرتبه آن را از سر جدا كنم برايم سخت است آيا مى توانم روى آن مسح بكشم؟

نمى توانيد بدون برداشتن كلاه مويى بر روى آن مسح بكشيد و يا غسل نماييد. بلكه براى مسح و يا غسل بايد آن را برداريد.

6- انجام یک غسل برای کسی که چند غسل بر اوست

 سوال 77 : اگر چند غسل بر ما واجب باشد (مثلا حیض و جنابت) و حتی اگر تعداد آنها را ندانیم آیا میتوان به نیت همه یک غسل انجام داد؟ و چه نیتی باید کرد؟

کسی که چند غسل بر او واجب است، می تواند آنها را جدا جدا انجام دهد، و لی بعد از غسل اول برای بقیه نیت وجوب نکند، و همچنین می تواند به نیت همه آنها یک غسل به جا آورد، بلکه اگر یک غسل معین از آنها را قصد کند، از بقیه کفایت می کند.

7- نماز و روزة کسي که از روي جهل قصوري غسل جنابت نکرده

 سوال 439 : شخصي مبتلا به استمناء بوده و نمي دانسته که اين عمل حرام است و موجب غسل مي باشد، لذا بدون غسل نماز مي خوانده و روزه مي گرفته، تکليف اين نمازها و روزه هايي که خوانده چيست ؟

شخص مذکور بايد نمازهايش را قضا کند امّا روزه هايي را که گرفته در مفروض سؤال که جاهل قاصر بوده صحيح است. (استفتاء/10597) (منهاج 2/ بعد م 178)

8- مقدار آب لازم براي وضو و غسل

 سوال 474 : اينجانب براي وضو و غسل آب زيادي مصرف مي‌کنم، لطفا بفرمائيد براي وضو و غسل چه مقدار آب لازم است؟

 از رسول مكرم اسلام6 نقل شده است كه حضرت با يك صاع، تقريبا سه كيلو آب غسل ميكردند و با 750 گرم آب وضوء ميگرفتند و مواظب باشيد وسوسه شيطان در شما نفوذ نكند و خلاف عمل اولياء خدا يعني چهارده معصوم :عمل نفرماييد . (استفتاء/11007)

9- کفایت غسل مستحب از وضو

 سوال 86 : اگر غسل مستحبی نموده باشیم آیا می توانیم بدون وضو گرفتن نماز بخوانیم؟

 غسلهایی که استحباب آنها با دلیل معتبر ثابت شده کفایت از وضو می نماید مثل غسل جمعه و غسل یوم الترویة ( هشتم ذی حجه) و روز عرفه و عید قربان و شب و روز عید فطر و غسل احرام و داخل شدن به حرم خدا و شهر مکه و خانه کعبه و داخل شدن به مدینه منوره و حرم پیامبر و غسل زیارت خانه کعبه و غسل زیارت حضرت سید الشهداء از قریب، برای تفصیل موارد آن به توضیح المسائل مسأله 650 رجوع نمائید.

10- الکل موجود در ادکلن و عطر

 سوال 93 : استفاده از عطر یا ادکلن هایی که الکل دارند چه حکمی دارد؟

اگر الکل مصرف شده در آنها صنعتی باشد پاک است ، و همچنین الکل طبّی در صورتی که از چوب یا چیز دیگری [ غیر از شراب و نبیذ و فقّاع] ساخته شده باشد پاک است ، لذا در این صورت عطر و أدکلن اگردارای الکل طبی هم باشد ، پاک است

11- انگشتر طلاي سفيد

 سوال 460 : آيا استعمال طلاى سفيد براى مردان به عنوان حلقه ى نامزدي (مثلا) اشکال دارد و بر فرض حرام بودن آن، آيا نمازهايى که با آن خوانده ام نيز باطل هستند، و يا فقط خود فعل حرام است؟

انگشتر طلا به دست كردن و مانند اينها بر مرد حرام، و نماز خواندن با آنها باطل است و فرقى نيست كه سفيد باشد يا زرد و در صورتى كه طلا نباشد مثل پلاتين مانعى ندارد و اگر مردى نداند يا فراموش كند كه مثلاً انگشتر يا لباس او از طلا است، يا شك داشته باشد و با آن نماز بخواند، نمازش صحيح است. و اين احكام مترتّب است بر پوشيدن هر چيزى كه عرفاً به آن طلا گفته مى‌شود چه زرد باشد يا سفيد. (استفتاء/10626) (منهاج 2/م 527)

12- پخش اذان صبح از بلندگوي مسجد

 سوال 511 : پخش اذان صبح از بلندگوي مسجد يا نمازخانه با عنايت به اينکه در آن زمان مردم خواب مي‌باشند، از نظر شرع مقدس اسلام چه حکمي دارد؟

 اذان گفتن براي اعلام وقت نمازهاي يوميه به مردم به نحو متعارف مستحبّ است. (استفتاء/10826) (منهاج 2/بعد از م 568 فصل رابع)

13- تکرار اذکار نماز

سوال 478 : آيا اذكار نماز را مي‌‌شود چندبار تكرار كرد مثل «اياك نعبد واياك نستعين»؟

تکرار براي احراز صحت، اشکال ندارد تا به حد وسواس نرسد که در صورت وسواس، دوباره گفتن حرام است و احتياط واجب اينست که در صورتي که به جهت وسواس تکرار کرد نمازش را تمام کند و دوباره بخواند و همچنين تکرار آيه و گريه کردن جايز است. (استفتاء/13244) (منهاج 2/م 632) (رساله/م 1025)

14- قنوت فارسی

 سوال 163 : آیا می شود در نماز قنوت را به فارسی خواند؟

خواندن دعا به زبان فارسی در قنوت نماز واجب و نماز مستحبّی به نماز ضرری نمی زند و نماز صحیح است، امّا وظیفه قنوت انجام نشده و کفایت از دعای عربی نمی کند. البته باید دعا به صورت مناجات با خدا بوده و خطاب به غیر خدا نباشد.

15- دانشجویی که هفته ای دو یا سه روز سفر برود

 سوال 180 : احتراما دانشجوي دانشگاه كرج هستم كه به مدت يكسال و نيم هر هفته سه روز بايد از تهران به كرج بروم. تكليف روزه من چيست؟

در صورتي كه هفته‌اي دو یا سه روز مسافرت برويد احتياط واجب اين است كه در كرج و در مسير راه، بين نماز تمام و شكسته و همچنين بين روزه گرفتن در ماه مبارك رمضان و قضاي آن در بعد ماه مبارك جمع نمائيد. از آنجا كه معظم له در اين مسأله احتياط واجب فرموده اند ميتوانيد به فالأعلمي كه فتوي دارد رجوع نمائيد.

16- مسافرت جهت تدريس در هفته‌اي يک روز

 سوال 446 : اينجانب در هر هفته يک روز جهت تدريس به شهري با فاصله 100 کيلومتري ميروم و به شهرم بر ميگردم، تکليف نماز و روزه من چگونه است؟

نماز شما قصر (شكسته) و روزه تان صحيح نيست. (استفتاء/10870) (منهاج 2/ قبل از م 910)

17- نماز و روزه سرباز

 سوال 447 : بنده براي خدمت سربازي به شهري ميروم و آخر هفته يك يا دو روز به وطن خود باز ميگردم. حكم نماز و روزه بنده چگونه است؟

 اگر در آنجايي که خدمت مي کنيد حداقل يکسال اقامت داريد در فرض سؤال که پنج روز هفته را در آنجا اقامت داريد و يک يا دو روز به وطن بر مي گرديد نماز شما هم در آنجايي که سرباز هستيد و در وطنتان تمام است و روزه شما صحيح است البته در دو ماه اولي که در آن محل خدمت مي کنيد بنابراحتياط واجب بايد بين نماز شکسته و تمام جمع کنيد و اگر در ماه رمضان باشد روزه بگيريد و قضاء آن را هم در وطن بجا آوريد. (استفتاء/14346) (منهاج 2/929)

18- خمس جهيزيه

 سوال 200 : آیا به جهیزیه دختری که در معرض ازدواج نیست خمس تعلق می گیرد؟

اگر انسان در شهرى باشد كه معمولاً هر سال مقدارى از جهيزيه دختر را تهيه مى كنند، در صورتى كه آن شخص نتواند در غير اين صورت جهيزيه را تهيه كند و ندادن جهيزيه منافى شأن او باشد، چنانچه در بين سال از منافع آن سال جهيزيه بخرد، خمس ندارد، و لازم نيست دختر در معرض ازدواج باشد.

19- تعلق خمس به سپرده اي كه در بانك گذاشته

 سوال 201 : آیا برای حساب پس انداز کوتاه مدت بانک که یکسال از روی سپرده گذشته باشد خمس تعلق میگیرد یا خیر لطفا توضیح کامل عنایت فرمائید ؟

در مفروض سؤال اگر سپرده در بانك سال خمسي بر آن بگذرد متعلق خمس است، و سودي كه دريافت ميشود اگر در سال خمسي مصرف نشود متعلق خمس است، البته بايد سپرده گذاري در بانك به وجه شرعي باشد.

20- وظيفه فرزند نسبت به اموال مخلوط به حرام پدر و مادر

 سوال 202 : پدر و مادرمن مال مخلوط به حرام کسب کرده از همین مال، مخارج زندگی را تأمین می نماید، وظیفه اینجانب چیست؟

 تا زمانى كه علم به حرمت مالى كه در آن تصرف مى كنيد نداريد تصرف شما مانعى ندارد.

21- خمس پس انداز جهت تهيه مسكن

 سوال 206 : اگر کسی پولی را یرای مصرفی مثل خرید خانه و ماشین پس انداز کند با توجه یه این که با یک سال پس انداز نمی توان آن را خرید آیا پس از یک سال خمس تعلق می گیرد ؟

در مفروض سؤال با گذشت سال خمسي بر مبلغ مذكور ، بنا بر احتياط واجب خمس تعلق ميگيرد.

22- خمس سپرده گذاري در بانکها

 سوال 467 : حکم گذاشتن پول در حسابهاي سرمايه گذاري بانکهاي ايران که ظاهرا سود ثابتي به آن تعلق مي گيرد، چيست؟ (در واقع به خاطر اينکه تورم از نرخ سود بانک بيشتر است، زيان متغير مي دهد تا اينکه سود ثابت) در قرارداد کلمه علي الحساب ذکر مي شود ولي در عمل سود ثابتي تعلق مي گيرد. اگر جواب منفي است؛ تکليف کسي که نمي تواند جاي ديگري سرمايه گذاري کند چيست؟ آيا به خاطر اينکه از ضرر بيشتر (به خاطر تورم زياد و کاهش ارزش پول) جلوگيري کند، مي تواند به اين کار دست بزند؟

اگر با بانک شرط سود کنيد اين سپرده گذاري و سود دريافتي حرام است و اگر شرط سود نکنيد ولي خود را طلبکار بانک بدانيد باز هم بنابراحتياط واجب اين سپرده گذاري و سود دريافتي حرام است. واگر شرط سود نکنيد و خود را طلبکار ندانيد اين سپرده گذاري اشکالي ندارد و اگر بعنوان سرمايه گذاري باشد با رعايت شرائط مضاربه در صورتي که براي معاش خود و خانواده به اين سرمايه گذاري نياز داريد بايد بنابر احتياط واجب همان ابتداء يک پنجم آن را بعنوان خمس بپردازيد و اگر براي معاش خود و خانواده به آن نياز نداريد بنابر فتوي بايد خمس اين سرمايه را بپردازيد و سودي که بانک مي پردازد قبل از تصرف در آن ، بنابر احتياط واجب يک پنجم آنرا به سادات فقير به قصد مافي الذمه بدهيد و اگر چيزي از اين سود تا سال خمسي باقي ماند و صرف در مخارج زندگي نشد واجب است خمس آن‌را بپردازيد. (استفتاء/14222) (منهاج 2/م 1219)

23- خمس زيور آلات خانمها

 سوال 484 : آيا به زيورآلات خانمها خمس تعلق مي گيرد؟

 آنچه از زيور آلات در شأن خانمها از درآمد وسط سال خريدارى مى شود و مورد استفاده آنها قرار مى گيرد ولو بعد از مدتى استفاده كنار گذاشته شود خمس ندارد. (منهاج 2/1223) (استفتاء/6036)

24- خمس وسائل منزل که از آنها استفاده نشده

 سوال 500 : آيا به لوازم و وسائل منزل که به علت محدوديت جا، نمي توانيم از آنها استفاده کنيم مثل ماشين لباسشوئي خمس تعلق مي گيرد؟

آنچه از وسايل زندگى خريدارى شده ولى در طول سال به هر علتي مورد استفاده قرار نگرفته خمس به آن تعلق مى گيرد، بلى در وسائل زينتى منزل آنچه كه داشتن آن از مؤونه حساب شود خمس واجب نيست. (منهاج 2/م 1217) (استفتاء/6036)

25- شرائط وجوب امر به معروف و نهی از منکر

 سوال 258 : کسی که می‌خواهد امر به معروف و نهی از منکر نماید چه شرائطی باید داشته باشد؟

 باید پنج شرط داشته باشد: اول: معروف و منکر را بشناسد و جاهل به معروف و منکر نباید متصدّی امر و نهی شود. دوم: اینکه احتمال تأثیر بدهد و اگر بداند تارک معروف و فاعل منکر به امر و نهی ترتیب اثر نمی‌دهد واجب نیست. سوم: اینکه کسی‌که معروف را ترک کرده یا منکر را مرتکب شده از ترک معروف و فعل منکر منصرف نشده باشد، ولی اگر برایش انصراف حاصل شده باشد، یا احتمال بدهیم که از ترک معروف و فعل منکر منصرف و یا پشیمان شده است، امر او به معروف یا نهی او از منکر واجب نیست. چهارم: اینکه درترک معروف و ارتکاب منکر معذور نباشد، ولی اگر معذور باشد مثل اینکه مقلد کسی باشد که آن فعل را واجب یا حرام نمی‌داند، هرچند به حسب اجتهاد یا تقلید امر کننده یا نهی کننده واجب یا حرام باشد در این صورت امر به معروف و نهی از منکر واجب نیست. پنجم: اینکه از امر و نهی، ضرری بر جان یا عِرض یا مال خودش یا مسلمانی وارد نشود، و همچنین اگر احتمال چنین ضرری را بدهد و این احتمال مورد اعتناء بوده و نزد عقلا موجب خوف از ضرر باشد، در این صورت امر به معروف و نهی از منکر واجب نیست، البته باید اهمیت معروف و منکر ملاحظه گردد، لذا چنانچه امر به معروف و نهی از منکر (از جهت اهمیت فعل معروف و ترک منکر) شرعاً مهمتر از آن ضرر باشد، وجوب امر به معروف و نهی از منکر ساقط نمی‌شود.

26- كروات

 سوال 259 : آيا كروات بستن جايز است؟

اگر كروات شعار غير مسلمين حساب شود جايز نيست و اگر شعار نباشد اشكال ندارد .

27- آلات موسيقي مثل تار

 سوال 260 : آيا شنیدن موسيقي كه ملايم يا غمگين است يعني مناسب مجالس لهو و لعب نيست حرام است يا نه؟

استماع موسیقی که با آلات لهو مثل تار و پیانو و سنتور نواخته می‌شود، در صورتی‌که مناسب با مجالس لهو و لعب باشد حرام است و اگر مناسب با مجالس لهو و لعب نباشد بنابر احتیاط واجب جایز نیست، و استماع آنچه که با آلات مشترکه نواخته می‌شود، در صورتی‌که مناسب با مجالس لهو و لعب باشد جایز نیست.

28- يادگيری آلات موسیقی مثل سنتور

 سوال 261 : رفتن به کلاس آموزش آلات موسیقی مثل سنتور و یادگیری آن چه حکمی دارد؟

استفاده از آلات موسیقی مثل سنتور و خريد و فروش آن و ياد گيري آن جايز نيست .

29- خريد و فروش سازهاي موسيقي سنتي و استعمال آن

 سوال 262 : حکم خرید و فروش ساز های موسیقی سنتی و همچنین نواختن آن را برای استفاده شخصی بیان فرمایید ، البته در صورتی که مورد استفاده در مجالس لهو و لعب نباشد.

خريد و فروش آن حرام و باطل است، و همچنين نواختن آن ولو براى استفاده شخصى حرام است و از گناهان كبيره مى باشد ولو مورد استفاده در مجلس لهو و لعب نباشد، آلات موسيقى حتى سنتى، آلات مختصه به لهو است و اشتغال به آن، اشتغال به ملاهى است، و بنابر احتیاط واجب خرید و فروش سازهای کوچک که برای بازی بچه ها است، جایز نمی باشد.

30- غنا

 سوال 263 : حكم شرعی غنا چيست؟

هر صدايى كه مناسب با مجالس لهو و لعب باشد حرام است و تشخيص موضوع با عرف است.

31- چهچهه زدن در مداحي و قرائت قرآن

 سوال 264 : آیا چهچه زدن در مداحی یا قرائت قران یا اذان و هرچیز دیگر اشکال دارد؟ اگر تفصیلی دارد لطفا بیان کنید.

 اگر غناء نشود و به حد غناء نرسد اشکال ندارد .

32- مجالس عروسي

 سوال 265 : شرکت در مجالس زنانه (عروسی) که هیچ گونه مردی نمی باشد حتی بچة ممیز، اگر روی میز بزنند و خانم ها برقصند چه حکمی دارد؟

احتیاط واجب انجام ندادن اين دو كار است.

33- اجاره دادن یا فروختن منزل در صورت علم به استفاده حرام از آن

 سوال 266 : آیا می توانیم منزلمان را به کسی اجاره داده یا بفروشیم که می دانیم در آن منزل عمل حرام انجام می دهد؟

در فرض مذکور در صورتی که در عقد اجاره طرفین بر انجام آن کار حرام توافق نکرده اند ، و فروشنده یا اجاره دهنده به قصد کار حرام ، آن معامله را انجام نداده باشد، بیع و اجاره جایز است.

34- خريد و فروش عروسك

 سوال 267 : خريد و فروش و نگهدارى انواع عروسك اعم از انسانى و يا حيوانى چه حكمى دارد؟

خريد و فروش و نگهدارى آن جايز است اگرچه احتياط مستحب ترك است.

35-  بازي با شطرنج

 سوال 269 : آيا بازى با شطرنج جايز است؟

در صورتي كه برد و باخت مالي باشد حرام است ، ودر صورتي كه برد و باخت مالي نباشد بنا بر احتياط واجب اكيد حرام است ، و زماني برد و با خت نيست كه قرار نباشد چيزي به برنده بدهند و فقط بازي كردن باشد .

36- پاسور بازي

 سوال 270 : بازی با پاسور چه حکمی دارد؟

با برد و باخت حرام است و بدون آن بنابر احتياط واجب أکید جايز نيست.

37- بازي با تخته نرد

 سوال 271 : حکم بازی کردن با تخته نرد چیست؟

در مفروض سؤال با شرط بندي جايز نيست و بدون آن بنا بر احتياط واجب اکید جايز نيست.

38- احضار روح

 سوال 272 : آیا احضار روح جایز است ؟

جايز نيست.

39- تسخير جن

 سوال 273 : آیا تسخیر جن برای حل مشکلات مردم مؤمن جایز است ؟

تسخير جن در صورتى كه موجب ضرر به كسى باشد كه ضرر رساندن به او جائز نيست حرام است.

40- ناسزا گفتن والدين به فرزند يا معلّم به شاگرد

 سوال 274 : در مواردی که والدین به فرزندان و یا معلمین به دانش آموزان عباراتی از قبیل «نفهم، بی شعور،....» را به کار می برند، آیا مرتکب معصیت می شوند؟

در مورد معلم كلماتي كه موجب اهانت به مؤمن است، جايز نيست ، چه طرف بالغ باشد یا غیربالغ، و در والدين هم احتياط در ترك است .

41- خلف وعده

 سوال 275 : حکم خلف وعده مرد نسبت به همسر و فرزندانش چیست؟

خلف وعده جایز است ولی کراهت شدید دارد ، و در صورتی که هنگام وعده دادن بنای بر خلف وعده داشته حرام است، و بنابر احتیاط واجب در صورتی که نمیخواهد به وعده وفا کند از وعده دادن به اهلش مثل همسر وفرزندان باید اجتناب نماید .

42- تراشيدن ريش و ريش پروفسوري

 سوال 276 : تراشيدن ريش تمام صورت چه حكمى دارد و آيا مى توانيم ريش پروفسورى بگذاريم يعنى ريش چانه را نزده و ريش قسمتهاى ديگر را بتراشيم؟

بنابر احتياط واجب تراشيدن ريش چانه يا قسمتى از آن جايز نيست و اگر به مقدارى ريش بگذارد كه عرفاً صدق كند ريش دارد كافى است و ريش پروفسورى در صورتى كه عرفاً صدق كند كه ريش دارد ، مانعى ندارد.

43- گرفتن اجرت بر تراشيدن ريش

 سوال 277 : آيا گرفتن اجرت در قبال تراشيدن ريش تمام صورت جايز است؟

تراشيدن ريش چانه يا قسمتى از آن بنابر احتياط واجب جايز نيست و اخذ اجرت بر آن بنابر احتياط واجب حرام است.

44- تراشيدن ريش در صورت تمسخر و مشقت

 سوال 278 : آيا تراشيدن ريش در موردى كه موجب مسخره شدن باشد جايز است؟

احتياط واجب اين است كه ريش را نتراشد مگر اينكه نتراشيدن موجب سخريه و مهانت شديد باشد كه عقلاء تحمّل اين سخريه و مهانت را نداشته باشند.

45- شنیدن غیبت کسی که او رانمی شناسد ولی عکس او را دیده

 سوال 279 : آیا گوش دادن به غیبت در مورد کسی که او را نمی شناسیم هیچ برخورد و ملاقاتی با او نداشته ایم وفقط عکس او را دیده ایم، جایز است؟

در مفروض سؤال احتیاط واجب در ترک گوش دادن است.

46-  رقص

 سوال 280 : حکم رقصیدن مرد جلوی مرد، و زن جلوی زن، و مرد اجنبی جلوی محارمش، یا رقصیدن محارم جلوی یکدیگر و همچنین رقصیدن زن و شوهر جلوی یکدیگر چیست؟

در تمام صور مذکوره احتیاط واجب در ترک است ، و فقط رقصیدن زن جلوی شوهرش در صورتی که زن یا مرد دیگری چه محرم و چه نا محرم نبیند، جایز است.

47- ملاعبه بدون قصد استمناء

 سوال 282 : آیا بازی کردن و ملاعبه در صورتی که منی بیرون نیاید و قصد استمناء هم نداشته باشد، جایز است؟

در فرض مذکور ملاعبه شخص با خودش اگر به قصد تحریک شهوت باشد بنابر احتیاط واجب ترک شود.

48- راه درمان خود ارضائی

 سوال 283 : جوانی هستم که مبتلا به خود ارضائی شده ام، چه راهی برای درمان خود ارضائی پیشنهاد می شود؟

اينكه شما گرفتار اين مفسده شده ايد ، قابل حل است .چون يك خصوصيت بسيار مهم ومفيد و ارزشمند هنوز در شما باقي است ،وآن اينكه شما عمل بد خود را بد مي بينيد ، واي بحال كساني كه عمل بد خود را خوب مي بينند (زيّن له سوء عمله). شما بااين خصوصيت مي توانيد گذشته را جبران كنيد ، ودر آينده يك شخصيت مفيد باشيد. پيشنهادات كلي: 1 - سعي كنيد نماز خود را اول وقت بخوانيد . 2- بعد از نماز صبح دعاي عهد را كه آخر مفاتيح است بخوانيد ،وتوسل به صاحب خود ولي عصر عليه‌السلام داشته باشيد . 3- اول صبح پنج مرتبه آية الكرسي را بخوانيد . نسبت به خود ار ضايي: 1. با پزشك مشورت كنيد . 2. ورزش بيشتر بنماييد . 3. خود را به خواندن داستان انبياء و بزرگان مشغول كنيد . 4. در صورتی که توانایی جسمی داشته باشید روزه مستحبی بگیرید. 5. از مطالعه و فکر و هرچه که موجب تحریک شهوت می شود دوری کنید. 6. از معاشرت با اشخاص آلوده اجتناب نموده و با دوستان متدین همنشینی و رفاقت داشته باشید. 7. در مجالس دینی و مذهبی و مجالس اهل بیت علیهم السلام شرکت کنید. 8. سعي كنيد وقت اضافه اي براي شما باقي نماند. 9. بعد از خستگی کامل به رختخواب بروید. 10. وسائل و مقدمات ازدواج خود را فراهم آورید، خداوند به شما کمک خواهد فرمود.

49- عطر برای بانوان

 سوال 284 : آیا خانمها می توانند در خارج از منزل از عطر استفاده نمایند؟

اگر به صورتی باشد که بوی آن به نامحرم برسد بنابر احتیاط واجب جایز نیست.

50- حکم تقلّب در امتحان

 سوال 285 : آیا تقلب در امتحان جایز است؟

جایز نیست.

51- سیگار

 سوال 286 : آیا سیگار کشیدن جائز است؟

در صورتی که ضرر معتنی به داشته باشد ، جایز نیست .

52- مخالفت با دستور پدر و مادر

 سوال 452 : اينجانب مي خواهم به وطن پدري خود برگردم ولي پدر و مادرم مخالف هستند، آيا مي‌توانم بدون اذن آنها بروم اگر چه ناراضي باشند؟

 اگر موجب اذيّت پدر و مادرتان شود جائز نيست. (استفتاء/2570) (منهاج 2/29)

53- استفاده از ماهواره براي مقاصد مباح و شرعي

 سوال 486 : آيا استفاده از آنتن ماهواره براي مقاصد مباح و شرعي چه حکمي دارد؟ (با توجه به اينکه اينجانب يک محقق هستم و درباره مسيحيت و يهوديت تحقيق مي‌کنم)

 در فرض سؤال در صورتي که خوف انحراف عقيده يا سستي در مسائل شرعي نباشد و يا ارتکاب حرام براي ديگران نيز پيش نبايد، اشکالي ندارد. (استفتاء/13188) (منهاج 3/م 8)

 54- منع والدين از مسجد رفتن فرزندشان

 سوال 487 : آيا منع پدر از آمدن به مسجد نافذ است و بايد پذيرفت؟ در رابطه با مادر چگونه است و اگر والدين با شرايع ديني معاند باشند؛ چگونه است؟

 اگر رفتن به مسجد موجب اذيّت شدن آنها گردد رفتن جايز نخواهد بود مگر براي امر واجبي مثل ياد گرفتن حكم شرعي كه مورد نياز او باشد و مگر در فرضي كه آنها از نماز ومسجد و غير آن چون مظاهر و نمادهاي اسلامند متنفّر باشند كه در اين دو صورت اطاعت آنها واجب نيست. (استفتاء/3497) (منهاج 2/م 29)

55- مجسّمه سازي و خريد و فروش و نگهداري آن

 سوال 503 : لطفا حکم مجسمه سازي، آموزش آن، نگهداري مجسمه، خريد و فروش و نصب و ارائه آن در اماکن عمومي را توضيح دهيد؟

 ساختن مجسمه جاندار حرام است و همينطور گرفتن اجرت بر ساخت آن حرام است و خريد و فروش و نگهدارى آن جايز است گرچه احتياط مستحب در ترك آن است. (استفتاء/2164) (منهاج 3/م 16 با حاشيه 787)

56- هديه به مديران دولتي و شرکتها

 سوال 504 : حکم استفاده از هدايايي را كه مشاوران، پيمانكاران و … بواسطه جايگاه شغلي و دولتي، به مديران دولتي و شرکتها مي‎دهند بيان فرماييد و آيا ناچيز بودن هديه ( مانند سررسيد، كارت تبريك، شكلات و ….) موجب تفاوت در حکم است؟

 هديه اگر براى تطميع و وادار كردن گيرنده هديه به تخلّف از قانون يا شرع باشد مثل اينكه بخواهد حق ديگران را تضييع نمايد گرفتن آن جايز نيست و در صورتى كه براى تسهيل در امر هديه دهنده باشد خلاف اخلاق ايمانى است و اگر براى تشويق زيردستان از طرف كارفرما است مانعى ندارد. (منهاج 3/م 32) (استفتاء/2073)

57-  شرکت در مجالس عروسي که در آن موسيقي پخش مي‌شود

 سوال 523 :  در بعضي مجالس عروسي موسيقي تند پخش مي‌شود، حکم شرکت در اين مجالس چيست و اگر بعد از حضور ما موسيقي شروع شود مي توان مجلس را ترک کرد و توهين به صاحب مجلس نيست؟

در صورتي كه موسيقي مناسب با مجالس لهو و لعب است شركت كردن در آن مجلس جائز نمي‌باشد و در مفروض سؤال در صورتي كه احتمال تأثير مي دهيد بايد نهي كنيد و در ادامه آن مجلس را ترك نمائيد. (استفتاء/10907) (منهاج 3/م 17)

58- معامله با بچه نا بالغ

 سوال 289 : آیا خرید وفروش با بچه نا بالغ صحیح است یا باطل می باشد؟

معامله با بچه نابالغ که مستقل در معامله باشد، درمال خودش باطل است، و اگر معامله با ولیّ باشد و بچه نابالغ ممیّز فقط صیغه معامله را جاری سازد، معامله صحیح است. و اگر جنس یا پول، مال دیگری باشد و آن بچه وکالةً از طرف صاحبش آن مال را بفروشد، یا با آن پول چیزی بخرد، معامله صحیح است هرچند بچه ممیّز، مستقل در تصرف باشد. و اگر طفل فقط وسیله باشد که جنس و عوض آن را به دو طرف معامله برساند، اگرچه ممیّز نباشد اشکال ندارد، ولی باید فروشنده و خریدار یقین یا اطمینان داشته باشند که طفل جنس یا عوض را به صاحب آن می رساند.

59- تصرف در مال یتیم به هنگام معاشرت

 سوال 296 : آیا رفتن به خانة یتیم به جهت میهمانی و یا سرزدن به ایشان و غذا خوردن در خانة آنها جایز است؟

 باید از ولیّ ایشان اذن بگیرد و در صورتی‌که اذن گرفتن از ولیّ ایشان ممکن نباشد می‌تواند به خانة ایشان رفته و غذا هم بخورد بشرط اینکه اینکار به مصلحت یتیم باشد، و اگر مصلحتی برای یتیم نداشته باشد باید ضرری بر ایشان نداشته باشد و در عوض تصرفی که نموده قیمت آن را به ایشان بپردازد مثل اینکه به عنوان هدیه آنرا به ایشان بدهد.

60- معامله امتياز وام

 سوال 297 : آيا معامله بر حق و امتياز وام مثل خريد امتياز وام مسكن چه حكمى دارد؟

با توافق طرفین در صورتى كه از طريق صحيح وام گرفته شده و خلاف قانون نباشد رفع يد از حق و گرفتن مقدارى وجه در قبال رفع يد از آن اشكال ندارد.

61- رايت سي دي

 سوال 298 : استفاده از نرم افزارهاى ايرانى کرک شده (قفل آن شکسته شده)كه فقط هزينه رايت آن پرداخت شده است چه حكمى دارد؟

در مفروض سؤال احتياط واجب در ترك است.

62- حق التألیف و حق اختراع

 سوال 299 : نظر معظم له را پیرامون حقوق مالکیت فکری و معنوی مثل حق التألیف و حق اختراع و مواردی همچون تولید بسته های نرم افرازی، چیست؟

بنابر احتیاط واجب استنساخ و بهره برداری هائی از این قبیل، از آثار دیگران، باید با اجازه صاحب اثر باشد، درصورتی که محترم المال باشد ، بی اجازه بنابر احتیاط جایز نیست.

63- بازار یابی شبکه ای

 سوال 300 : آیا بازاریابی شبکه ای صحیح است؟

در صورتی که بازار یابی را خود شخص یا وکیلش انجام دهد و به صورت هرمی و مانند آن نباشد و در قبال آن مبلغی را به عنوان حق العمل بگیرد اشکال ندارد.

64- شرکتهای هرمی

 سوال 301 : حکم شرعی در مورد فعالیت در شرکتهایی مثل گلدکوئیست و همچنین سائر شرکتهای هرمی چیست؟

بنابر احتیاط واجب مؤکد معامله کردن با این شرکتها جایز نیست و در این احتیاط وجوبی نمی توانید به کسی دیگر رجوع نمائید.

65- خرید و فروش چک

 سوال 306 : آیا خرید و فروش چک مدّت‌دار به این صورت که مقداری از مبلغ آن را کم نموده و نقداً مبلغ آن را بپردازند جایز است؟

در صورتی‌که چک مذکور صوری بوده و واقعیتی نداشته باشد یعنی به ازاء طلبی نباشد، خرید و فروش آن به کمتر یا بیشتر جایز نیست و در صورتی‌که چک مذکور واقعی بوده و حکایت از یک بدهی واقعی داشته باشد (یعنی امضاء کننده، مبلغ ذکر شدة در چک را حقیقتاً به صاحب چک بدهکار باشد و چک مذکور سند بدهکاری او باشد) در این صورت خرید و فروش آن به کمتر یا بیشتر به دو شرط اشکال ندارد، شرط اول اینکه مبلغ چک و پولی که بابت آن می‌پردازند اختلاف در جنس داشته باشند مثلاً چک به تومان باشد و پولی که بابت آن می‌دهند به دینار یا دلار، و شرط دوم اینکه پولی که بابت چک می‌پردازد نسیه نباشد (یعنی پولی را که بابت چک می‌پردازد به عنوان دین بر ذمّة او نباشد) ولی اگر پولی را که بابت چک می‌دهد نسیه بوده و دین باشد بنابر احتیاط واجب جایز نیست. و در صورت عدم اختلاف در جنس مثل اینکه مبلغ چک به تومان بوده و به مقدار کمتر یا بیشتر به تومان فروخته شود بنابر احتیاط واجب جایز نیست، ولی اگر مصالحه بر هبه نمایند اشکالی ندارد، مثلاً مالک چک مدت‌دار یک میلیون تومان بگوید مصالحه می‌کنم با تو بر اینکه من این چک را بر تو ببخشم و تو هم این 950 هزار تومان را به من ببخشی.

66- استفاده از جنسي که از يهودي خريداري شده

 سوال 453 : بنده به تازگي عينکي خريدم و بعد از خريد متوجه شدم که صاحب مغازه يهودي بوده، آيا استفاده از اين عينک جايز است؟

جنس خريداري شده در مفروض سؤال ملک شماست و مي‌توانيد از آن استفاده نمائيد. (استفتاء/ 10950) (منهاج 3/ ملحق م58)

67- خريد و فروش اجناس اسرائيلي

 سوال 505 : سؤال 79. خريد و فروش محصولات وابسته به اسرائيل چه حكمي دارد ؟

 در صورتي كه تقويت اسرائيل گردد جايز نيست. (استفتاء/10579)

68- مجهول بودن ثمن و مثمن

 سوال 525 : مدتي است که يک شرکت تعاوني ساختماني شروع به ثبت نام و واگذاري تعدادي واحد مسکوني کرده با اين اوصاف که در ابتدا هيچ يک از متراژ و قيمت نهايي و نوع ساختمان از نظر کيفيت همچون سراميک و…. و نقشه معيّن نبوده و مبهم است و درپايان از اعضاي شرکت تعاوني درخواست مي کند هر مبلغ که بخواهند بايد پرداخت شود سؤال اين است که آيا معامله با چنين شرايطي صحيح است؟

 در معامله و خريد و فروش بايد عوضين (ثمن و مثمن) از نظر کميّت و کيفيت وساير خصوصيات معلوم و مشخص باشد و اگر معلوم نباشد معامله باطل است. (استفتاء/11744) (منهاج 3/م 87)

69- انتفاع از خیابانها و کوچه‌های عمومی

 سوال 330 : آیا هرکسی می‌تواند از خیابانها و کوچه‌های عمومی استفاده کرده و آنجا بخوابد یا بساط اجناس خود را پهن کند؟

استفاده بردن از خیابانها و کوچه‌های عمومی مثل نشستن یا خوابیدن یا نماز خواندن یا خرید و فروش و قرار دادن اجناس مادامی که مزاحمتی برای کسانی‌که از آنجا عبور و مرور می‌نمایند ایجاد نکند جایز است، و کسی حق ندارد که دیگران را از این موارد منع نماید مگر در موردی که مزاحمت برای مرور کنندگان پیش بیاید.

70- ازدواج و بهترین سن برای آن

 سوال 340 : با توجه به شرائط کنونی جامعه و خانواده‌ها بهترین سنّ ازدواج دختر و پسر مؤمن که هم به نفع خود ایشان و هم به نفع جامعه باشد چه زمانی است؟

مستحب است از وقتی که دختر بالغ می شود او را شوهر داده و در این کار تعجیل نمود و امر ازدواج فی‌نفسه مستحب است و عزوبت مکروه می باشد و در صورتی که ترک ازدواج موجب ضرر یا وقوع در حرام شود یا گمان کند که موجب چنین چیزی خواهد شد واجب است که ازدواج کند.

71- نگاه کردن به دختری که قصد ازدواج با او را دارد

 سوال 341 : آیا می شود در هنگام خواستگاری به صورت و موهای دختری که قصد ازدواج با او را دارد نگاه کند؟

در مفروض سؤال نگاه کردن به دختری که قصد ازدواج با او را دارد جایز است.

72- صحبت کردن با نامزد در صورتی که قصد ازدواج داشته باشند

 سوال 342 : آیا صحبت کردن دختر و پسر نامحرمی که نامزد شده ولی هنوز عقد نخوانده‌اند به جهت آشنائی با روحیات و اخلاق یکدیگر جایز است؟

در فرض مذکور برای حصول تفاهم اخلاقی و روحی و با اجازه و حضور والدین با رعایت موازین شرعی و بدون قصد تلذذ، و در حدّ معمول مانعی ندارد.

73- نگاه کردن به تصاویر سر و صورت زنان در تلویزیون و اینترنت

 سوال 343 : آیا می توانیم در برنامه های تلویزیون به سر و صورت زنانی که موی سر خود را نپوشانده‌اند نگاه کنیم؟

در صورتی که تصویر زنده نباشد و صرف عکس باشد اگر باعث تهییج شهوت نباشد، دیدن آن مانعی ندارد، ولی اگر صاحب عکس را بشناسد و از زنانی باشد که اگر او را از نشان دادن خود به نامحرم نهی کنند می‌پذیرد، بنابر احتیاط واجب جائز نیست.

74- نگاه کردن به عکس زن نامحرم

 سوال 344 : نگاه کردن به عکس‌های نامحرم گناه است یا نه؟

نگاه‌کردن به عکس زن نامحرم که انسان او را می شناسد و از زنانی است که اگر او را از نشان دادن خود به نامحرم نهی کنند می پذیرد بنابر احتیاط جایز نیست.

75- نگاه کردن زن به بدن مرد

 سوال 345 : آیا نگاه‌کردن بانوان به بدن برهنه مرد نامحرم جایز است؟

نگاه‌کردن زن به بدن مرد نامحرم حرام است، مگر به جاهایی که سیره متشرعه و متدینین بر پوشاندن آن نیست، مانند سر و صورت و گردن و دستها و ساق پاها، که نگاه‌کردن زن به این مواضع بدون قصد لذت و ترس وقوع در حرام جایز است.

76- حدود شرعی حجاب بانوان

 سوال 346 : حدود شرعی حجابی که بانوان باید مراعات نمایند چیست؟

زن باید موی و بدن خود را از نامحرم بپوشاند، اما پوشاندن صورت و دستها تا مچ واجب نیست مگر در صورتی که زن قصد نشان دادن داشته باشد و مرد هم به قصد لذت نظر می کند، و همچنین است بنابر احتیاط واجب در صورتی که می داند بیننده به قصد لذت نگاه می کند، هر چند زن قصد نشان دادن نداشته باشد. و پوشاندن سر و موی از پسر نابالغ واجب نیست مگر در صورتی که موجب هیجان شهوت آن پسر باشد که بنابر احتیاط واجب بپوشاند، و این حکم فی نفسه هست و اگر آرایش شده و زینت شده باشد چه در دست و چه در صورت لازم است بپوشاند.

77- پوشاندن روی پا

 سوال 347 : آیا پوشاندن روی پا (انگشتان و محل مسح) بر زنان واجب است؟

 پوشاندن روی پا مطلقا واجب است.

78- صحبت کردن با زنان

 سوال 348 : آیا عبور و مرور و در جائی که زنان بد حجاب رفت و آمد دارند و احیاناً نگاه انسان به آنها می افتد و همچنین صحبت کردن با زنان بد حجاب جهت خرید بعضی وسائل اشکال دارد؟

در صورتی که از زنانی باشند که نهی از منکر در آنان تأثیر ندارد، نظر به آنان بدون لذت جائز است و سخن گفتن ـ در حدّ معمول ـ با زنان نا محرم بدون شهوت و بدون ترس وقوع در حرام مانعی ندارد.

79- نگاه کردن به کارتونهای مبتذل

 سوال 349 : آیا نگاه کردن به کارتونهای مبتذل جایز است؟

در صورتی که تحریک کننده شهوت باشد جایز نیست.

80- دست دادن با زنان اهل کتاب

 سوال 350 : آیا دست دادن با زنان اهل کتاب بنابر فرض عدم ریبه و شهوت با توجه به اینکه دست ندادن به ایشان بی احترامی به حساب می آید جایز است؟

دست دادن با ایشان حرام است حتی بدون تلذذ و ریبه.

81- شنیدن صدای زن نامحرم

 سوال 351 : آیا شنیدن صدای زن نامحرم بدون قصد لذت جایز است

شنیدن صدای زن نامحرم بدون ریبه جایز است و احتیاط مستحب در ترک است در غیر مورد ضرورت.

82- حرف زدن زن و مرد نامحرم

 سوال 352 : آیا حرف زدن زن نامحرم با مرد نامحرم و صحبت کردن آن دو با یکدیگر بدون اینکه نیت خلاف شرعی داشته باشند جایز است؟

در مفروض سؤال بدون قصد ریبه جایز است و احتیاط در ترک است در غیر مورد ضرورت.

83- نشستن در جایی که قبلا نا محرم نشسته

 سوال 353 : آیا نشستن در جایی که قبلا زن نامحرم نشسته قبل از سرد شدن جایز است؟

در مفروض سؤال مکروه است.

84- سرمه کشیدن بانوان

 سوال 354 : آیا سرمه کشیدن بانوان در بیرون از منزل جایز است؟

در صورتی که زینت محسوب شده و نامحرم ببیند جایز نیست.

85- ازدواج دائم یا موقت با دختر باکره بدون اذن ولیّ

 سوال 355 : آیا ازدواج با دختر باکره بدون اجازه پدر جایز بوده و عقد صحیح می باشد یا خیر؟

بنابر احتیاط واجب اذن ولی (پدر و جدّ پدری) در صحّت ازدواج باکره معتبر است.

86- ازدواج دائم یا موقت با دختری که بکارتش زائل شده بدون اذن ولیّ

 سوال 356 : آیا ازدواج دائم یا موقت با دختری که بکارتش زائل شده بدون اجازه پدر جایز است؟

اگر بکارتش به واسطه کاری غیر وطی زائل شده (مثل پریدن از بلندی) به منزله باکره بوده و بنابر احتیاط واجب اذن پدر یا جدّ پدری در صحت عقد لازم است، ولی اگر بکارت او در اثر ازدواج یا وطی به شبهه یا زنا زائل شده اذن ولی لازم نیست.

87- ازدواج موقت با فاحشه

 سوال 357 : آیا ازدواج موقت با فاحشه جایز است ؟

احتياط واجب آن است كه ازازدواج با زني كه زنا دادن او علني است خودداري شود مگر بعد از معلوم شدن توبه آن زن،واحتياط واجب آن است كه اگر كسي که با او زنا كرده بعد از توبه آن زن ، بخواهد با او عقد كند صبر كند تا آن زن حيض ببيند بعد اورا عقد كند و اگر كسي ديگر بخواهد آن زن را بعد از توبه او عقد كند احتياط مستحب ( بهتر ) اينست كه صبر كند تا آن زن حيض ببيند بعد او را عقد كند .

88- ازدواج با غیر اهل کتاب

 سوال 358 : آیا ازدواج با زنانی که اهل کتاب نیستند جایز است؟

ازدواج با غیر اهل کتاب چه موقت و چه دائم حرام است و صحیح نمی باشد.

89- محرمیت مادر زن و مادر بزرگ او

 سوال 359 : آیا مادر زن همیشه محرم است؟

مادر زن و مادر بزرگ او محرم می باشند حتی در صورتی که از آن زن جدا شود، چه با آن زن نزدیکی کرده چه نزدیکی نکرده باشد.

90- محرم بودن دختر زوجه

 سوال 360 : اگر مردی با زنی ازدواج (دائمی) کرده، آیا با دختر او محرم می شود و حکم این مسأله بعد از جدایی مرد با آن زن چیست؟

مادامی که آن زن در عقد آن مرد باشد ازدواج با دخترش بر آن مرد حرام می باشد، ولی در صورتی که با آن زن نزدیکی کرده باشد بعد از جدائی بین ایشان تا ابد با دختر آن زن محرم می‌شود ولی اگر با آن زن نزدیکی نکرده باشد بعد از جدائی دیگر با دختر او محرم نیست، و می‌تواند با دختر او ازدواج نماید.

91- خواندن عقد دائم قبل از انقضاء زمان عقد موقت

 سوال 367 : در بعض شهر ها رسم است که قبل از عقد دائمی به جهت آشنائی بیشتر و انجام مقدمات عقد مثل خرید و آزمایشات مربوطه و غیره بین زوجین عقد موقت می خوانند، در صورتی که قبل از تمام شدن عقد موقت، صیغه عقد دائم را بخوانند اشکالی دارد ؟

در فرض مذکور عقد دائم صحیح نمی باشد و قبل از اجراء صیغه عقد دائم باید زمان عقد موقت تمام شده یا شوهر زمان باقیمانده عقد موقّت را بر زن ببخشد.

92- شرط حرام در ضمن عقد

 سوال 369 : اگر یکی از زوجین در ضمن عقد ازدواج کار حرامی را (مثل عدم رعایت حجاب و پوشش اسلامی) شرط کند آیا عقد صحیح است؟

در فرض مذکور شرطی که نموده باطل است ولی عقد صحیح می باشد.

93- شرط اینکه شوهر ازدواج مجدّد نکند

 سوال 370 : اگر زوجه در ضمن عقد بر شوهرش شرط کند که با وجود او زن دیگری اختیار نکند آیا شرط صحیح است؟

در فرض مذکور بنابر احتیاط واجب شرط صحیح نبوده و نمی توان به آن عمل کرد و در صورتی که زوج به شرط عمل نکند عقد صحیح است.

94- شرط اینکه شوهر او را به شهر دیگری نبرد

 سوال 371 : اگر زوجه در ضمن عقد بر شوهر خود شرط کند که او را به شهر دیگری نبرد آیا این شرط صحیح است؟

در فرض مذکور شرط صحیح بوده و شوهر باید به آن عمل نماید.

95- شرط وکالت زوجه بر طلاق خود

 سوال 372 : آیا زوجه می تواند در ضمن عقد بر شوهرش شرط کند که در صورت انجام بعضی کارها یا اتفاق افتادن بعضی امور مثل اعتیاد و حبس و سفر طولانی به مدت چندین سال وکالت داشته باشد که از طرف شوهرش خود را طلاق بدهد؟

در فرض مذکور شرط صحیح بوده و شوهر نمی تواند او را از وکالت عزل کند و در صورت اتفاق افتادن بعضی امور مذکوره زوجه می تواند از طرف شوهرش خود را طلاق بدهد و طلاق صحیح خواهد بود.

96- نقفه زنی که شوهرش مخارج او را نمی دهد

 سوال 375 : اگر شوهر مخارج زن خود را ندهد آیا او می تواند بدون اجازه شوهر آن را از مال شوهر بردارد؟

زنی که خرج او بر شوهر است و شوهر خرج او را نمی دهد می تواند بعد از مطالبه و امتناع شوهر خرجی خود را بدون اذن از مال او بردارد، و بنابر احتیاط واجب (اگر ممکن باشد) از حاکم شرع برای برداشتن اذن بگیرد، و اگر نتواند از مال او بردارد و اجبار او هم به وسیله متصدّی امور حسبیه میسّر نباشد، چنانچه ناچار باشد که معاش خود را تهیه کند، در موقعی که مشغول تهیه معاش است اطاعت شوهر بر او واجب نیست.

97- نفقه زوجه در فاصله عقد و عروسی

 سوال 376 : آیا نفقه زوجه در فاصله بین عقد و عروسی واجب است؟

نفقه زوجه درمدت بین عقد و عروسی بر عهده شوهر نمی باشد.

98- نفقه زوجه ای که بدون مجوّز شرعی شوهرش را ترک کرده

 سوال 377 : آیا به زنی که بدون مجوّز شرعی شوهرش را ترک نموده نفقه تعلق می گیرد؟

اگر زوجه بدون مجوز شرعی از خانه شوهرش خارج شده و او را ترک نمود، نفقه او ساقط می شود، مگر اینکه به خانه بازگشته و توبه نماید که در این صورت مستحق نفقه خواهد گردید.

99- ملاک ناشزه بودن و شرط وجوب نفقه

 سوال 378 : در چه صورتی زن، ناشزه به حساب آمده و نفقه او بر شوهر واجب نیست؟

 اگر زن نسبت به شوهرش تمرد و سرکشی داشته و او را از حقوق شرعی اش منع کند نفقه اش بر شوهر واجب نیست.

100- خروج زن از خانه بدون اذن شوهر

 سوال 382 : آیا زن می تواند بدون اذن شوهرش از خانه خارج شود؟

زن نباید بدون اذن شوهر خود از خانه خارج شود وگرنه ناشزه شمرده می شود.

101- اشتغال زنان

 سوال 383 : آیا خدمت کردن زنان و اشتغال ایشان در خارج از منزل جایز است؟

کار کردن به خودی خود با رعايت موازين شرعى و عدم مزاحمت حق همسر و منع او مانعى ندارد.

102- ماندن مرد و زن در مکان خلوت

 سوال 384 : حکم ماندن و توقف مرد و زن نامحرم در مکان خلوت چیست؟

ماندن زن و مرد نا محرم در مکان خلوتی که کسی دیگر (حتی بچه ممیز) در آن جا نیست، در صورت احتمال ارتکاب حرام جایز نیست.

103- صیغه خواهر و برادری

 سوال 387 : دختر و پسری می خواهند باهم محرم شوند و به این جهت قصد دارند صیغه خواهر و برادری بخوانند، آیا چنین صیغه ای وجود دارد؟ و کیفیت آن چگونه است؟

صيغه خواهر و برادري كه موجب محرميّت باشد در اسلام نيست، و يكي از آثار عقد ازدواج چه موقت و چه دائم محرميت بين زوج و زوجه است منتهي با شرايط آن كه يكي از اين شرايط، بنابر احتیاط واجب، اذن پدر دختر است اگر دختر باكره باشد.

104- حدود ارتباط پسر و دختر در دانشگاه

 سوال 388 : ارتباط دختر و پسر در دانشگاه تا چه اندازه مجاز و شرعی است؟

نگاه به بدن و موى زن نامحرم حرام است و همچنین نگاه به دست او تا مچ و به صورت او اگر به قصد لذت باشد يا اگر ترس وقوع در گناه داشته باشد حرام است و بودن زن و مرد نامحرم در جاى خلوت كه احتمال ارتكاب معصيت برود حرام است و همچنين ردّ و بدل صحبتهاى آلوده و محرّك شهوت جائز نيست.

105- ماهی که در فَلس داشتن آن شک باشد

 سوال 400 : آیا خوردن بعضی انواع ماهی‌هایی که شک داریم که فلس دارند یا نه جایز است؟

اگر در اینکه این نوع ماهی فلس دارد شک داشته باشید باید بنا را براین بگذارید که خوردن آن حرام است.

106- خوردن گوشت خرگوش

 سوال 401 : آیا خوردن گوشت خرگوش جایز است؟

 خوردن گوشت خرگوش حرام است.

107- استعمال مواد مخدر

سوال 406 : آیا استعمال تریاک از لحاظ شرعی جایز است؟

استعمال آنچه ضرر قابل اعتنا و مهمی داشته باشد مثل تریاک چه ضرر مهم آن به جهت آن باشد که مقدار زیادی از آن را استعمال نموده و چه از جهت اعتیاد به آن باشد حرام است.

108- غذا خوردن در خانة ارحام

 سوال 409 : آیا غذا خوردن در خانة برادر و خواهر یا عمو و عمه و خاله و دایی بدون اجاز گرفتن از آنها جایز است؟

غذا خوردن در خانة ایشان در صورتی که به نحو متعارف بوده و علم به کراهت آنها نداشته باشیم جایز است.

109- نشستن سر سفرة شراب

 سوال 411 : آیا جایز است سر سفره ای که در آن شراب گذاشته شده بنشینیم یا از آن سفره غذا بخوریم؟

نشستن سر سفره ای که در آن شراب گذاشته شده و غذا خوردن از آن سفره در صورتی که انسان یکی از آنها حساب شود حرام است

110- سپرده گذاری دربانک و گرفتن سود آن

 سوال 415 : سود سپرده های سرمایه گذاری در بانک با شرایط استفاده در معاملات بدون ربا که در قراردادهای بانکهای می باشد چگونه است؟آیابین بانکهای خصوصی ودولتی دراین موردفرقی هست؟

سپرده گذاري در بانك در صورتی که به عنوان قرض باشد، چه به نحو سپرده ثابت ( يعني صاحب پول بر حسب قرارداد تا مدت معيني نميتواند از پول خود استفاده نمايد) چه به نحو حساب در گردش ( يعني صاحب پول هر وقت بخواهد ميتواند از پول خود استفاده كند) چنانچه سپرده گذار شرط سود نكند و خود را طلبكار نداند اگر چه بانك به او سود بدهد اشكالي ندارد و جائز است. همچنين اگر بانك پول را به عنوان مضاربه بگيرد ،وشرائط شرعي مضاربه كه در رساله عمليه مذكور است رعايت شود،گرفتن سود مانعي ندارد، ولی اگر بانک دولتی باشد، بنابر احتیاط واجب قبل از تصرف در سود یک پنجم ( ) آن‌را به نیّت مافی‌الذمّه به سادات فقیر بدهد و چهار پنجم ( ) بقیه، از منافع او بوده، وبا گذشت سال خمسی متعلق خمس می‌باشد.

111- وام گرفتن از بانک

 سوال 416 : آیا وام گرفتن از بانک یا قرض الحسنه های امروزی مشروع است؟

وام گرفتن از بانكهاي اسلامي و وام دادن به آنها كه در آن شرط سود و فايده باشد ،ربا و حرام است ،ولي ميتوان به راههايي از ابتلا به ربا پرهيز كرد ،مانند اينكه وام گيرنده ،كالايي را از بانك يا وكيل او به نسبت معيني مثلا ده يا بيست در صد ،گران تر از قيمت بازار بخرد ،وشرط كند كه بانك مبلغ مورد تقاضاي او را تا مدت معيني به او قرض دهد ،ويا اينكه كالايي را به بانك يا وكيل او به كمتر از قيمت بازار به نسبت معيني بفروشد و شرط كند كه بانك مبلغ مورد تقاضاي او را تا مدت معيني قرض دهد.

112- مصرف وام در غیر مورد آن

 سوال 417 : آیا می توانیم وام مسکن گرفته و آن را در غیر مورد مسکن بکار ببریم یا وام خودرو را در مورد دیگری مثل خرید زمین بکار بریم؟

باید در همان جهت که معین شده مصرف شود.

113- جریمه دیرکرد

 سوال 418 : آیا جریمه دیر کرد توسط بانک ودارایی (مالیات) صحیح است یا ربا می باشد؟

جریمه در مورد تأخیر پرداخت وام جایز نیست.

114- سپرده گذاری در بانکهای غیر اسلامی به قصد گرفتن سود

 سوال 419 : آیا سرمایه گذاری در بانکهای غیر اسلامی و گرفتن سود آن (یعنی نزول گرفتن از غیر مسلمان) جایز است؟

گذاردن سرمایه در بانکهای غیر اسلامی به قصد گرفتن سود جایز می باشد در صورتی که حربی باشند و در صورتی‌که بانک خصوصی توسط اهل ذمّه تأسیس شود، معامله ربوی با آن صحیح نمی‌باشد ولی اگر در آن بانک پول گذاشته شود، گرفتن سودی که آنها می‌پردازند (بنابر قاعدة الزام) مانعی ندارد.

115- دریافت جوایز بانکی

 سوال 420 : آیا گرفتن جایزه‌های بانکی جایز است؟

اگر قرعه کشی در بانک شرط نشود و به عنوان تشویق باشد در این صورت عمل قرعه جایز است و کسی که قرعه به نام او اصابت کند جایز است آن جایزه را بگیرد، هرچند احوط آن است که اگر بانک دولتی یا مشترک باشد گرفتن جایزه به اذن حاکم شرع باشد.

116- حقوق کارمندان مؤسسات مالی ربوی

 سوال 421 : اگر مؤسسه‌ای مالی یا بعضی بانکها معاملات ربوی انجام دهند آیا حقوقی که کارمندان آنها می‌گیرند حلال است؟

اشتغال به کارهایی که مربوط به معاملات ربوی است، جایز نمی‌باشد و کارمندی که در این نوع کارها مشغول است در مقابل آن نمی‌تواند اجرت بگیرد. و اما کارهایی که ارتباطی با معاملات ربوی ندارد، اشتغال به آنها و اجرت گرفتن برای آنها جایز است.

117- اهداء عضو در صورت مرگ مغزی

 سوال 422 : آیا وصیت کردن به اهداء عضو بعد از مرگ صحیح است و آیا وراث حق اهداء عضو انسانی که به طور کامل از دنیا رفته یا دچار مرگ مغزی شده را دارند؟

اگر کسی در حال حیات خود وصیت کند که پس از مردن او عضوی از اعضای او را قطع کنند و به دیگری پیوند بزنند صحت این وصیّت محل اشکال است. و بریدن عضوی از اعضای بدن مسلمان مرده که از اعضاء رئیسه باشد،(مانند چشم و غیر آن) به منظور پیوند زدن آن به بدن شخص زنده جایز نیست و قطع کننده باید دیه آن عضو را که دیه اعضای جنین مسلمان است بپردازد. ولی چنانچه زنده ماندن مسلمان متوقف باشد براین که عضو بدن مسلمان مرده ای را ببرند و به او پیوند زنند بریدن آن عضو جایز است ولی قطع کننده باید دیه آن را بپردازد و پس از پیوند که جزء بدن زنده گشت احکام بدن زنده بر آن جاری است، ضمناً کسی که دچار مرگ مغزی شده، مرده به حساب نمی آید لذا اهداء اعضاء او به دیگری جایز نیست.

118- مرگ بیمار در اثر اشتباه دکتر

 سوال 423 : اگر بیمار در اثر خطای پزشک از دنیا رفته یا ناقص العضو شود آیا پزشک ضامن است یا خیر؟

این مسأله چند صورت دارد: صورت اول: اگر طبیب به دست خود به مریض دوا بدهد چنانچه در معالجه خطا کند و به مریض ضرری برسد یا بمیرد طبیب ضامن است. صورت دوم: اگر طبیب به بیمار بگوید: «فلان دوا برای مرض تو فایده دارد» و اختیار را به مریض واگذارد و به واسطة خوردن دوا ضرری به مریض برسد یا بمیرد طبیب ضامن نیست. صورت سوم: اگر طبیب به مریض بگوید: «اگر ضرری به تو برسد من ضامن نیستم» در صورتی که حاذق بوده و دقت و احتیاط خود را بکند و به مریض ضرری برسد یا بمیرد، طبیب اگر چه به دست خود دوا داده باشد ضامن نیست.

119- رحم اجاره ای

 سوال 424 : نظر شما در مورد رحم اجاره اي مربوط به زني كه شوهر دارد چیست؟

قرار دادن نطفه (منى) مرد اجنبى در رحم غير زوجه او جايز نيست ولو توسط شوهر خودش تلقيح واقع شود. ولى اگر عصياناً اين عمل انجام شود زنى كه اين بچه از او متولد شده مادر اين فرزند و صاحب نطفه شرعاً پدر او محسوب است و همه احكام نسب بين آنها جارى است.

120- رعایت قوانین

 سوال 425 : آیا رعایت قوانین دولتی واجب است؟

قوانین دولتی در صورتی‌که خلاف شرع نبوده و مخالفت با آنها موجب هرج و مرج شود باید رعایت شود و تخلّف از آن جایز نیست.

مباحث دینی و اعتقادی                         

121- اعتبار زیارت عاشورا

سؤال 1. آیا به نظر حضرتعالی زیارت عاشورا معتبر بوده و سند و متن آن صحیح می‌باشد؟

زیارت عاشورا نزد فقهاء (اعلی الله مقامه) از مسلّمات است و لذا معتبر بوده و احتیاج به سند ندارد. استفتاء کتبی از معظم له

122-  معنای حقیقی توسل

سؤال 2. آیا توسّل به اهل بیت: و حاجت خواستن از ایشان با اینکه همه‌ی امور در دست خداست منافات ندارد؟ پس چرا مردم از ائمه: حاجت می‌خواهند؟

مسأله‌ی توسل یکی از مباحث بسیار عمیق در فرهنگ اسلام است و توضیح آن نیاز به بحث فراوانی دارد، ولی مختصراً به نکاتی اشاره می‌نمائیم اگر شیعه به ائمه: متوسل می‌شوند و از ایشان چیزی طلب می‌نمایند، از این جهت است که ائمه: حجّت خدا بوده و وسیله و واسطه بین خلق و خدای تعالی می‌باشند و هر عطایی که از ایشان برسد به اذن خدای تعالی و فضل اوست خدای تعالی در سوره‌ی مائده آیه‌ی 35 می‌فرماید «وابتغوا الیه الوسیلة» برای تقرب به خدا وسیله‌ای بجویید.

 و از ما خواسته است که در مقام در خواست از او وسیله و واسطه‌ای قرار دهیم و بهترین واسطه و وسیله همان کسانی هستند که خدای تعالی ایشان را حجت قرار داده و در بالاترین درجات قرب قرار داشته و مقرب ترین و نزدیک ترین مخلوقات به خدای تعالی می‌باشند، لذا در دعای توسل اهل بیت: را شفیع خود در درگاه خدا قرار داده و به واسطه‌ی ایشان به خدای تعالی رو می‌نمائیم.

 آنچه از آیات قرآن کریم استفاده می‌شود این است که انبیاء بزرگ الهی: نیز به اذن خدای تعالی به روا نمودن حاجات مردم اقدام نموده و به اذن خدای تعالی اموری را که از عهده‌ی انسان‌ها خارج است انجام می‌دادند، و این مطلب نه تنها شرک نیست بلکه عین توحید است، چرا که تمام این افعال به اذن الهی و دستور او صورت می‌گیرد

 لذا در قرآن کریم سوره‌ی آل عمران آیه‌ی 49 آمده است که حضرت عیسی: فرمودند «انی اخلق لکم من الطین کهیئة الطیر فانفخ فیه فیکون طیرا باذن الله و ابرئ الاکمه و الابرص و احی الموتی باذن الله آیا می‌توان حضرت عیسی7 را به شرک متهم نمود؟

 از آنجا که به نصّ قرآن حضرت عیسی7 مردگان را به اذن خدای تعالی زنده می‌نماید و این مطلب شرک نمی‌باشد انجام این امور از اوصیاء پیامبران: و اولیاء الهی نیز شرک نبوده و عین توحید می‌باشد

123-  اثر توبه

سؤال 3. اینکه می گویند خدا بخشنده است این بخشندگی تا چه حد است؟ آیا اگر گناهی مرتکب شدیم و توبه کردیم خدا از عقاب کردن ما می گذرد یا در مجازات اخروی ما تا حدودی تخفیف می‌دهد؟ یعنی آیا بخشندگی خدا همه آثار گناه را پس از توبه واقعی پاک می کند یا آن را کم می کند؟

در مفروض سؤال كه توبه واقعي با شرائط آن صورت گيرد پروردگار متعال می‌پذیرد ولی اگر گناه مربوط به حق الناس باشد باید آن حق را اداء کند و با رضایت صاحب حق را تحصیل نماید . (استفتاء/10628)

124-  نماز زیارت عاشورا

سؤال 4. آیا خواندن نماز زیارت عاشورا لازم است و كیفیت آن بعد از زیارت عاشورا چگونه است؟

نماز زیارت عاشورا در بعضی روایات قبل از زیارت و در بعضی بعد از زیارت نقل شده و در هر صورت اگر کسی بخواهد به ثواب آن زیارت با نماز آن برسد نماز آنرا هم بخواند خصوصا ً اگر هم قبل از زیارت و هم بعد از آن نماز بخواند اولی است. (استفتاء/6093)

 125- صلوات با شنیدن نام پیامبر(ص)

سؤال 5. اگر در وسط زیارت اسم مبارك پیامبر اکرم(ص) را شنیدیم آیا باید صلوات بفرستیم یا خیر؟

بنابر احتیاط واجب درود یا صلوات فرستادن بر حضرت رسول صلی الله علیه وآله و سلم در هنگام شنیدن نام آن حضرت لازم است. (استفتاء/6093)

 126- حد آیت الکرسی

سؤال 6. آیا آیت الکرسی که در نماز خوانده میشود بایست تا کجا ختم شود تا «وهو العلی العظیم» یا تا «هم فیها خالدون» ؟

احتياط آن است كه تا (هم فيها خالدون) خوانده شود. (استفتاء/2788) (منهاج 2/بعد م 963)

 127- سجده به کعبه

سؤال 7. آیا کعبه بت محسوب می‌شود؟

خداي متعال سرزمين مقدس كعبه را به عنوان خانه خدا برگزيده تا كساني كه او را مي پرستند ، همه به جايگاه واحدي رو بنمايند ، و کعبه را قبله گاه عبادت قرار داده است پس سجده كردن وپرستش براي خداي متعال است و به سوي خانه اوست، و بين سجده كردن براي كسي و سجده كردن به سوي مكاني فرق است. (استفتاء/11863)

 128- عربی خواندن نماز

سؤال 8. چرا نماز را به عربی می خوانیم؟

زبان عربي كامل ترين و پرمحتواترين زباني است كه بندگان خدا با آن صحبت مي نمايند و كلمات آن، داراي معاني لطيف و دقيقي است كه معمولاً به هنگام ترجمه نمودن به زباني ديگر نمي توان آن معاني را منتقل نمود، خدا در قرآن اين زبان را به عربي مبين نام برده و قرآن را كه بزرگترين كتاب آسماني است به اين زبان فرستاده و بر بندگان خود واجب نموده است كه نماز خود را به اين زبان بخوانند و كيفيت خواندن نماز، توسط پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله ائمه علیهم السلام بيان شده است. (استفتاء/

مسایل اخلاقی و تریتی و ارشادی                             

129- معالجه افسردگی و اضطراب و ترس از عالم برزخ

سؤال 1. با سلام مدّتی است احساس وحشت و اضطراب نسبت به زندگی بعد از مرگ و عالم برزخ دارم به طوری که دچار افسردگی شده ام و هیچ انگیزه ای برای زندگی کردن ندارم با آنکه تاکنون گناه کبیره‌ای انجام نداده‌ام و سعی کرده ام واجبات خود را انجام دهم اما به صورت شدید دچار احساس پوچی و اضطراب گذرا می شوم به طوری که از خودم وحشت می کنم و احساس می‌کنم روح از بدنم در حال جدا شدن است لطفاً برای ایجاد انگیزه و افزایش امید به زندگی عالم پس از مرگ، مرا راهنمایی کنید؟

نفس مرگ و قبر و برزخ و قيامت نبايد موجب نگرانى شود بله انسان بايستى نسبت به اعمال خود كه تأثير مستقيم در زندگى پس از مرگ داشته مراقبت كامل نمايد و تكاليف خود را به نحو احسن انجام داده و از گناهان پرهيز كرده و به فضل الهى اميدوار باشد زيرا رحمت الهى بر غضب او سبقت گرفته و نسبت به بندگان مؤمن خود از همه مهربانتر بوده و معامله اى مى نمايد كه به ذهن خطور نمى كند و انسان انتظار اين مقدار پاداش را ندارد.

 البته بايد توجه داشت كه خداوند متعال از بندگانش در هر سنّى که هستند وظائفى مى خواهد و در مورد جوانان در شريعت اسلام بر فعاليّت و تحرّك مثبت و پر نمودن اوقات فراغت با كارهاى مثبت تأكيد فراوان شده است از جمله خواندن قرآن در اوقات فراغت و مطالعه در تحکیم اصول دین و احکام و اخلاق و خدمت به نزديكان و خلق خداوند.

 و همچنين يكى از راههاى بسيار مؤثّر در رفع اضطراب و نگرانى ها توسل به اهل بيت (عليهم السلام) و ارتباط قلبى با امام زمان (عجل الله فرجه) است و سعى نمايد زندگى خود را به گونه اى برنامه ريزى نمايد كه مطمئنّ باشد امام (ع) از برنامه هايش راضى بوده و او را مورد لطف و عنايت خود قرار داده است. (استفتاء/10553)

 130- خواستگار برای دختر

سؤال 2. دختر مجردی هستم که با وجود خانواده خوب و رعایت کامل حجاب تا به حال برایم یک خواستگار نیامده و از این بابت بسیار مورد تمسخر اطرافیان و آشنایان و حتی برادرهایم قرار گرفته ام و از بابت این موضوع بسیار در رنج و عذابم ، توسلاتی به ائمه (ع) نموده ام و زیارت عاشوراء و نماز حاجت هم خوانده ام ولی هنوز نتیجه نگرفته ام لطفاً مرا راهنمایی بفرمائید؟

شايد دعاها مستجاب شده، ولى زمان و ظرف استجابت در آينده است، شما مأيوس نشويد (و لا تقنطوا من رحمة الله).

 دعاهاى شما و زيارت عاشورا و اعمال مذكور همه مؤثّر و مأجور است و انشاء الله در زمان مقدّر همسر مناسب نصيب شما خواهد شد، به خداوند متعال اميدوار باشيد و به توسل به اهل بيت (عليهم السلام) ادامه دهيد و مراقب باشيد كه در تكاليف خود نسبت به واجبات و محرّمات كوتاهى نشود.

 در ضمن، توسّل زير را انجام دهيد: دو ركعت نماز مثل نماز صبح بخوانيد، بعد از نماز تسبیحات حضرت زهراء علیهاالسلام را بگوئید و بهتر است سر به سجده بگذاريد، و 14 مرتبه صلوات و 100 مرتبه (الّلهمّ خـِرْ لي و اخْتَرْ لي) و بعد 14 صلوات. انشاء الله هرچه زودتر دعاى شما مستجاب شود. (استفتاء/10589)

 131- وسوسة توهین آمیز نسبت به دین

سؤال 3. مدّتی است که در ذهن بنده افکار بسیار بدی نسبت به اسلام و قرآن و خدا پدید آمده است مانند پاره کردن قرآن ، در حالی که در اعمال خود به هیچ وجه آنها را انجام نداده ونمی دهم وقتی آن افکار شوم به ذهن من می رسد سرم را به دیوار میکوبم که شاید از یادم برود ولی این وسوسه‌ها از فکرم بیرون نمی‌رود، نمی‌دانم چه کنم لطفاً مرا راهنمایی کنید تا این فکرها از ذهنم برود؟

نگران نباشيد ناراحتي شما دليل بر ايمان شما است و اين امور از وسوسه شيطان است و براي از بين رفتن آن مداومت بر ذكر خداوند نماييد و براي تقويت ايمان خود مقدمه رساله معظم له و ساير كتب اعتقادي را مطالعه نماييد، همچنین هر یک از چهارقل (سوره‌های ناس و فلق و کافرون و توحید) را هر صبح و شب چهار مرتبه بخوانید. (استفتاء/10599)

 132- عمل به دستوراتی که انسان در خواب دیده

سؤال 4. برادرم در خواب مردی را می بیند که به او دستورها و حرفهای خوبی می زند و گاهی از آینده نزدیک خبر می دهد و اخیراً در خواب به او گفته که بعد از مدت زمان کوتاهی از دنیا خواهی رفت و این خواب موجب افسردگی و ناراحتی برادرم شده، آیا گفتة این مرد که در خواب او را دیده اعتبار دارد، و می توان به دستورات او عمل نمود؟

جواب: بايد به دستوراتى كه در شرع مقدس آمده است و در رساله عمليه بيان شده است عمل كرد، و قول شخص ديگرى غير مجتهد اعلم حجت نيست، و خواندن سوره هاى (قل اعوذ بربّ الناس)، (قل اعوذ بربّ الفلق)، (قل هو الله احد)، و (قل يا ايها الكافرون) را ادامه دهيد. (استفتاء/ 10624)

 133- ابتلا به مشروبات الکلی

سؤال 5. اینجانب به مشروبات الکلی مبتلا شده‌ام دلیل حرمت آن‌را برایم بیان فرمایید و مرا راهنمائی کنید؟

«بسم الله الرحمن الرحيم يا أيها الذين آمنوا إنما الخمر و الميسر و الأنصاب و الأزلام رجس من عمل الشيطان فاجتنبوه لعلكم تفلحون» (سوره مائده آيه 90) اين آيه و آيه 91 ما را ملزم به ترك نوشيدن شراب مى كند و در روايات اهل بيت عصمت و طهارت (عليهم السلام) روايات متعددى وجود دارد كه بر حرمت نوشيدن شراب دلالت دارند بلكه نشستن روى سفره يا ميزى كه روى آن شراب وجود دارد تحريم شده است و فرقى در حرمت آن بين يك قطره يا بيشتر وجود ندارد، و يكى از گناهان كبيره شمرده شده است ، انسانی که امتیازش از موجودات دنیا به عقل و درایت است، با خوردن مشروبات الکلی عقل خود را زائل نموده و ممکن است تا آنجا تنزّل کند که از حیوانات نیز پست‌تر شود و باید انسان بترسد از اينكه مبادا خداى نكرده اجل او در اين حال فرا برسد. (استفتاء/10662)

 134- راهنمایی مادران باردار جهت خوب بودن و صلاح فرزند

سؤال 6. مادری که باردار است چه کارهایی را باید انجام دهد تا انشاءالله فرزند خوب و صالح و خداشناس نصیب ما شود؟

در هنگام بارداري حالات مادر تأثير بسزائي روي جنين دارد براي اينكه انشاءالله فرزند صالح و باخدائي داشته باشيد در درجه اوّل از انجام معاصي و گناهان پرهيز نمائيد .واجبات را انجام دهيد .براي صلاح فرزند خود از همين ابتداء دعا كنيد . هر روز مقداري از قرآن تلاوت نمائيد . صبحها بعد از نماز صبح و شبها قبل از خواب 11 مرتبه سوره توحيد را بخوانيد و ثوابش را هديه كنيد به محضر امام زمان عليه السلام. هر روز صبح دعاء عهد را بخوانيد . حتي الامكان خواندن سوره « يس » در هر روز ترك نشود. وثواب آن را در هر روز هديه به يكي از 14 معصوم نمائيد. (استفتاء/10670)

 135- یأس و نا امیدی از قبول توبه

من گناه خیلی بزرگي مرتكب شدم كه فكر نميكنم خدا ببخشد چه كار كنم؟

هيچ گناهي نيست الا اينكه در شرع مقدس اسلام براي آن توبه قرار داده شده است حتي شرك به خداوند متعال كه توبه آن عبارت از توحيد و يكتا پرستي است منتهي توبه بايستي واقعي باشد كه در روايات اسلامي از آن به توبه نصوح ياد گرديده يعني گنه‌كار، واقعا از كرده خود پشيمان بوده و ديگر سراغ گناه نرود و اگر گناهي كه مرتكب شده تبعاتي دارد مثل قضاء نماز و روزه فوت شده يا بدهي به مردم يا از بين بردن مال يا حق كسي بايد جبران نمايد و توجه داشته باشد كه شعبه‌اي از رحمت خداوند ، بخشش و مغفرت گناه است تا جايي كه گویا تازه متولد گشته، نامه عمل توبه كننده مثل روز اول پاك و سفيد مي‌شود و بايستي اميدوار به رحمت خداوند بوده و به اصلاح آينده خويش بپردازد و براي آخرت زاد و توشه تهيه نمايد و بداند نا اميدي از رحمت خدا و اين فكر كه خدا مرا نمي بخشد از گناهان كبيره است و در قرآن نكوهش شده تا مبادا كسي دچار يأس از رحمت خدا نشود. (استفتاء/10735)

 136- راه توبه از گناهان

سؤال 8. اینجانب سالها از عمر خود را در گناه گذراندم و به لطف خداوند مهربان و عنایت ائمه معصومین(ص) سخت پشیمان شده‌ام، به من بگویید راه توبه کردن از گناهان چیست؟

خدا را شاکر باشید که موفّق به توبه و پشیمانی از گناه خود گشته‌اید و برای تحقق توبه پشیمانی از گناه و استغفار از خداوند متعال نسبت به آن کافی است و اگر حق مردم تضییع شده باید جبران شود. (استفتاء/11278)

 137- رفتار دختر در قبال بداخلاقی مادر

سؤال 9. من مادری دارم که او را با تمام وجود دوست دارم و تمام سعی خودم را میکنم که به او احترام بگذارم، اما ایشان جوری با من رفتار میکند که اگر من به ایشان شبیه نبودم یقین میکردم که من فرزند ایشان نیستم اما مادرم به محض این که از دستم عصبانی میشود مرا میزند و جلوی همه تحقیرم میکند، سرزنشم میکند و بر سرم داد میزند، تهمت و زخم زبان می زند، همیشه به من میگوید من ازتو بدم میاید و از تو کینه دارم من واقعا نمیدانم چه کار کنم؟ وقتی جوابشان را میدهم از خودم متنفّر میشوم و میگویم الآن خدا از من عصبانی است و اعمالم قبول نیست و وقتی هم که چیزی نمیگویم عصبی میشوم و با بقیّه بد اخلاقی میکنم، خواهش میکنم من را راهنمایی کنید که من با مادرم چه جوری رفتار کنم؟

خانم محترم، بسى مايه خوشحالى است كه شما با وجود اين سختى ها به ياد خدا هستيد و از اينكه مبادا كارى كه موجب غضب خدا شود از شما سر بزند نگرانيد، هر انسانى در اين دنيا يك نقائصى در او هست و انسان های بى عيب امامان معصوم علیهم السلام ما هستند و هر كس به هر مقدار نقائص و بدى ها را از وجود خود بيرون بريزد به همان مقدار به خدا و اهل بيت (عليهم السلام) نزديك مى شود بدانيد طرز فكر مادر شما نمى تواند مثل شما باشد شما در اين زمان بزرگ شديد و مادر شما در زمان قبل از شما بزرگ شده و محيطى كه انسان در آن بزرگ مى شود و زمانه اى كه آدمى دوران جوانى خود را در آن طى مى كند تأثير بسزائى در شكل گيرى اخلاقيات و روحيات انسان دارد. سعى كنيد بديهايى كه در اشخاص مى بينيد، تا جايى كه امكان دارد، برايش وجهى پيدا كنيد و اشخاص را درك كنيد. مادر شما هرگونه رفتارى با شما داشته باشد مادر شماست و شما موظف هستيد به او احترام بگذاريد. مبادا بر او تندى كنيد هرگاه از برخوردهاى او ناراحت شديد و دلتان گرفت دوركعت نمازبخوانيد وبا پروردگار خود درد دل كنيد، و از امام زمان (عليه السلام) كمك بگيريد و مشكلتان را با آن حضرت در ميان بگذاريد، باشد كه خداوند نظر خاصى به شما كند و دل شما را آنچنان سرشار از محبت خود كند كه ديگر از برخورد ديگران ناراحت نشده و از اينگونه مسائل بتوانيد راحت بگذريد، و بدانید در قبال صبر بر آنچه بیان کردید اجر بزرگی نزد خدای متعال دارید.

 ضمناً در صورتى كه احتمال تأثير مى دهيد بد اخلاقى ايشان را ريشه يابى كنيد و اگر شنوائى از بعض بزرگان روحانى دارند مشكل خود را با ايشان مطرح نمائيد تا مادر شما را ارشاد نمايند. اميدوارم مشمول خاص عنايات ابوالحسن على بن موسى الرضا (عليه السلام) باشيد. (استفتاء/1229)

 138- معاشرت با پدر خانمی که عقاید فاسد دارد

سؤال 10. پدر خانم اینجانب به دین اعتقادی ندارد و ربا خوار است و با تمسخر از اولیای دین یاد میکند، آیا رفت و آمد با ایشان درست است؟

اگر اعتقاد به وحدانيت خدا و معاد و رسالت پيامبر صلي الله عليه وآله و امامت اهل بيت عليهم السلام داشته باشد، ولي عقيده او در مسائل ديني سست بوده ، و به گناه رباخواري و امثال آن مبتلاست، رفت و آمد با اوجايز است، ولي اگر اصول و ضروريات دين را منكر شده و مثلاً قائل به حلال بودن ربا شده ( با اين كه علم به حرمت آن در شرع مقدس دارد) يا با ائمه عليهم السلام دشمني مي كند ، در صورتی که رفت و آمد شما موجب هدایت او نمی‌شود با او رفت و آمد نکنید و اگر احتمال هدايت او را مي دهيد ، مي توانيد با او رفت و آمد نموده ، و ارشادش كنيد مگر اين كه ارتباط با او موجب مفسده اي براي اهل منزل و خانواده شما گردد. (استفتاء/10864)

 139- تجدید زیارت کربلا

سؤال 11. اینجانب بدلیل علاقه بسیار زیادی که به حضرت اباعبدالله الحسین (ع) دارم 3 بار به کربلای معلّی مشرف شده ام ولی از جانب بعضی از اقوام مورد سرزنش قرار گرفته ام که چرا هزینه سفر را انفاق نمیکنم یا هزینه را به فردی که آرزو دارد به کربلا برود و پول ندارد نمی‌دهم و این در حالی است که بنده در حدّ توانم انفاق می‌کنم ولی زیارت آقا را به هیچ وجه نمی‌توانم ترک کنم به نظر حضرتعالی آیا زیارت بنده اشکال دارد ؟

در فرض مذكور هم زيارت سيدالشهدا عليه السلام از مستحبّات موكّده مي‌باشد. (استفتاء/4492)

رهنمودها و توصیه ها                            

توصیه‌های کلی معظّم‌له

سؤال 1. برای این‌که در معنویات پیشرفت نمائیم چه توصیه‌هایی می‌نمایید؟

معظّم‌له (دامت برکاته) به جهت رشد در معنویات و تقرّب به سوی خدای تعالی بر امور زیر تأکید می‌فرمایند

 1- نمازهای واجب خود را اول وقت بخوانید.

 2- بعد از نماز صبح دعای عهد بخوانید.

 3- در شبانه‌روز لااقل یک‌مرتبه سورة یس را خوانده و به حضرت زهراء (س) هدیه نمایید.

 4- هرچه می‌توانید قرآن بخوانید و به حضرت حجّت (ع) هدیه نمایید.

 *کتاب اخلاقی برای مطالعه

سؤال 2. برای آشنایی با مسائل اخلاقی، مطالعه‌ی چه کتابی را توصیه می‌فرمایید؟

یکی از کتاب‌های مفید برای عموم، کتاب تحف العقول می‌باشد که مشتمل بر روایات نفیس اخلاقی است و همچنین باب عشرت از کتاب بحارالانوار و باب جهاد نفس از کتاب وسائل الشیعه مطالعه گردیده و مورد عمل قرار گیرد و اهل علم می‌توانند از روایات کتاب شریف اصول کافی استفاده کنند.

 *برای رفع گرفتاری و وسعت رزق و روزی

سؤال 3. برای برطرف شدن مشکلات و همچنین جهت گشایش و وسعت رزق و روزی چه ذکر یا دعایی را انجام دهیم؟

بعد از نماز صبح 14مرتبه صلوات فرستاده و بعد 70مرتبه بگویید یافتاح یارزاق و بعد از آن 14مرتبه صلوات بفرستید

 *برای توجه در نماز

سؤال 4. چه کنیم تا در نماز حواسمان پرت نشده و توجّه‌مان به خدای تعالی باشد؟

بعضی از اموری که برای حضور قلب در نماز سفارش شده است عبارتند از:

 اول: وضو را باتوجه و حضور قلب انجام دهد از امام رضا(ع) روایت شده که وضو موجب طهارت و تزکیه‌ی دل است (وسائل الشیعه 1/367 ابواب وضو باب1 حدیث 9)

 دوم: در عظمت نماز و در روایاتی که درباره‌ی نماز وارد شده تأمّل نماید.

 سوم: مانند کسی نماز بخواند که گویا با نماز وداع می‌کند و دیگر فرصت نماز خواندن را نخواهد یافت (مجالس صدوق و ثواب الاعمال عن ابن‌ ابی‌یعفور قال «قال ابوعبدالله الصادق7 اذا صلّیت صلاة فریضة فصلّها لوقتها صلاة مودّع یخاف ان لا یعود الیها ابدا»)

 چهارم: وقتی روبه قبله می‌نماید سعی کند که دنیا و مافیها و خلق و آنچه به آن مشغولند را فراموش نماید و قلب خود را از آنها تهی نماید.

 پنجم: به معانی نماز توجه نموده و نماز را با تأنّی و آرامش بخواند

 ششم: اینکه بداند از آن هنگام که وارد نماز می‌شود، تا آن لحظه ای که از نماز خارج می شود، خدای تعالی به او رو کرده و نظر می‌نماید، و ملکی بالای سر او ایستاده و می‌گوید: ای نمازگزار اگر می‌دانستی چه کسی به تو نظر می‌نماید و با چه کسی مناجات می‌کنی هرگز از او رو بر نمی‌گرداندی و ابداً از جای خود بر نمی‌خواستی (کافی عن ابی‌جعفر7 قال: «قال رسول‌الله (ص) اذا قام العبد المؤمن فی صلاته نظر الله عزوجل الیه (اقبل الله الیه) حتی ینصرف ... و وکّل الله به ملکاً قائماً علی رأسه یقول له ایها المصلی لو تعلم من ینظر الیک و من تناجی ما التفتّ و لازلت من موضعک ابداً» وسائل الشیعه ابواب اعداد فرائض باب 8 حدیث 5 از کافی)

 هفتم: اینکه بداند که در حال نماز از بالای سرش تا کرانه‌ی آسمان، رحمت خدا براو سایه انداخته و ملائکه الهی از اطراف او تا افق سماء او را در بر گرفته‌اند. (عنه (ص) ... و اظّلته الرحمة من فوق رأسه الی افق السماء و الملائکة تحفّه من حوله الی افق السماء...» وسائل الشیعه ابواب اعداد فرائض باب 8 حدیث 5 از کافی)

 هشتم: آنچه در نماز مکروه است به جا نیاورید و به آنچه فضیلت نماز را می افزاید اهتمام نمائید مثل انگشتر عقیق به دست نمودن و لباس پاکیزه پوشیدن و خود را خوشبو نمودن و شانه و مسواک زدن.

 *برای گشایش در امر ازدواج

سؤال 5. برای حل مشکل ازدواج و گشایش در آن چه دستوری را توصیه می فرمایید؟

دو رکعت نماز بخواند مانند نماز صبح بعد از نماز تسبیحات حضرت زهراء علیهاالسلام را بخواند و بهتر است سر به سجده بگذارد و 14 مرتبه صلوات بفرستد و بعد از آن 100مرتبه بگوید «اللهم خِرلِی و اختَرلِی» و بعد از آن دوباره 14مرتبه صلوات بفرستد انشاءالله تعالی این نماز را و دعای بعد آن را در روزهای مختلف تکرار نماید تا خداوند در امر ازدواج گشایش نماید.

 همچنین نماز استغاثه به حضرت زهراء علیهاالسلام خوانده شود و کیفیّت آن چنانکه در مفاتیح آمده چنین است که دو رکعت نماز خوانده و بعدِ سلامِ نماز، 3 مرتبه تکبیر گفته و تسبیح حضرت زهراء علیهاالسلام را بخواند و بعد سجده رفته و صد مرتبه بگوید «یا مولاتی یا فاطمة اغیثینی» و بعد طرف راست را روی زمین بگذارد و دوباره صد مرتبه بگوید «یا مولاتی یا فاطمة اغیثینی» و بعد سجده نموده و آن را صد مرتبه در سجده بگوید و بعد طرف چپ صورت را بر زمین گذارده و آن را صد مرتبه بگوید و بعد مجدداً سجده نموده و صد و ده بار آن را در سجده بگوید و حاجت خود را یاد کند.

 **توصیه های معظم له به مراقبت بر انس با ثقلین

*توصیه به قرائت قرآن

همه تان از امروز تصمیم بگیرید: هر روز به قدری که برایتان میسّر است قرآن بخوانید، اما به این کیفیت، یعنی از اول که شروع می کنید نصف جزء، یک جزء، هر چه توانستید. نیت کنید این قرآن برای امام زمان، و این هر روز ترک نشود، خلاصه خودتان اهل فهمید، اگر دوره سال هر روز، آن هم قرآن را... چون عزیزتر از قرآن پیش امام زمان گوهری نیست، این قرآن را که کلام الله است، تلاوت کنید، آن هم هدیه به او کنید، اینها همه در دفتر شما ثبت می شود، شب قدر که ورق تقدیر من و تو را، سرنوشت دنیا و آخرت ما را به دست او دادند، وقتی دید دوره سال تو با نماز آنچنان بودی، قرآن را اینچنین خواندی، آن هم برای او خواندی، حالا فکر کن خودت، ببین آن وقت همچو کریمی که تمام عالم بر سر سفره او نشسته اند، چه خواهد کرد با این کسی که یکسال اینچنین کرده؟

 ران ملخی را هدهدی پیش سلیمان برد، دست به سرش کشید، این تاج بر سر هدهد تا قیامت در نسلش ماند، حالا یک دوره سال قرآن بخوانی، هدیه به امام زمان بکنی، آن سلیمانی که هزارها سلیمان گدای درگاه اویند، با من و تو چه خواهد کرد؟

*مزد و پاداش این مراقبت

این حدیث، حدیثی است که شیخ انصاری، فقیهی مثل او در معضل ترین مسئله در دماء بر طبق سند این حدیث فتوا می دهد. این حدیث، کلمه فصل است، گفت: یابن رسول الله، من ماه رمضان ختمهای قرآن کردم، یک ختم قرآن برای جدت پیغمبر، یک ختم قرآن برای جدت امیرالمؤمنین، یک ختم قرآن برای جده ات حضرت زهرا، تا رسید ختم قرآنی برای تو کردم یا ابا الحسن، ما لی بهذا؟ آیا برای من در قبال این عمل چیست؟ این حدیثی است که گوهر قرائت قرآن را به آخر مرحله می رساند. ما لی بهذا؟ در مقابل این عمل برای من چیست؟ امام فرمود: "لک بذلك أن تکون معهم[يوم القيامة]". اصلا خود من الان که می گویم، متحیّرم. فرمود: جزای تو که قرآن خواندی، ختم قرآن را هدیه کردی به رسول خدا، به علی مرتضی، جزای تو این است که با او باشی و از او جدا نشوی. این مرد، فقیه است، وقتی این کلمه را شنید مبهوت شد، گفت: لی هذا بهذا؟ در مقابل این، این برای من است؟ معیّت، آن هم با خاتم، با سید اوصیاء؟ سه مرتبه امام فرمود: "نعم، نعم، نعم" بله، بله، بله، جزای تو این است که با او باشی[در روز قیامت].

* توصیه به قرائت سوره توحید

... به دیگران هم سفارش کنید، نماز صبح را که خواندید، یازده بار سوره (قل هو الله احد) را بخوانید، وقت خواب هم یازده بار این سوره را بخوانید، بین روز هم که بیکارید، راه می روید، این سوره را بخوانید، شما جوانها از حالا شروع کنید، بعد روحتان می شود اکسیر احمر، یک روز می بینی شب شده، صد تا سوره (قل هو الله احد) خواندی، آن وقت این صد تا سوره چه می کند؟ اولا: به حکم روایات متعدده هم از طرق عامه، هم از طرق خاصه، قرائت یک سوره (قل هو الله احد) ثلث تورات، ثلث انجیل، ثلث زبور، ثلث قرآن، حساب می شود، آن وقت سه سوره که خواندی، خدا به رحمت واسعه اش اجر تورات و انجیل و زبور و قرآن را به تو می دهد، این سوره را بخوانید، شروع کنید از امروز، همه را هم هدیه به امام زمان کنید، آن هدیه به امام زمان اثرش این است، که این سوره دیگر رد نمی شود.

*توصیه به قرائت قرآن و سوره یس

سعی کنید هر روز بدون استثناء یک قسمت از قرآن را بخوانید، حداقل پنجاه آیه، اگر بخوانید، ده برکت در دنیا و آخرت نصیبتان می شود. از امروز شروع کنید هر روز یک سوره یس بخوانید چون ایام، ایام امام زمان است، آن سوره یس را که هر روز می خوانید، هدیه کنید به خود امام زمان. ان شاء الله با این برنامه هم سعادت دنیاتان تأمین می شود و هم سعادت آخرت تان.

* توصیه به قرائت قرآن

سعی کنید حتما بعد از نماز صبح دعای عهد را بخوانید که آخر مفاتیح است. آن دعا توسل به ولیّ عصر است. امام زمان شماها را کمک می کند. هر روز هم ترک نکنید. روز یا شب یک قسمت قرآن را بخوانید. نصف جزء، یک جزء، هرچه بیشتر بهتر، آن را هم هدیه کنید به خود امام زمان. خواه ناخواه ممکن نیست دست شما را نگیرد. تقدیم به او بکنی آیا ممکن است او چشم از تو بردارد؟

* توصیه به ختم قرآن

حداقل در ماه رمضان باسوادها دو ختم قرآن بکنند، یک ختم به امیرالمؤمنین هدیه کنند، یک ختم به امام زمان، چرا؟ چون ماه، ماه امیرالمؤمنین است، و ماه امام زمان.