|
بیست هفتم رمضان هلاکت حجاج یوسف ثقفی
حجاج بن یوسف ثقفی یکی از چهره‌های تاریخ اسلام است که از وجود او می‌توان به بلا و مصیبت آسمانی یاد کرد تا آن جا که در خونریزی و شقاوت نظیر نداشت. وی در سال 41 هجری متولد شد و در سال 95 هجری به هلاکت رسید. وی که بیست سال از جانب عبدالملک مروان در کوفه بر ایران و عراق یعنی یک ایالت وسیع عبدالملک حکومت می کرد .
تعداد افرادى كه به امر حجاج كشته شدند يك صد و بيست هزار نفر بودند. در زندان حجاج تعداد پنجاه هزار نفر مرد و سى هزار نفر زن بودند كه هيچ كدام از آنان گناه و، خلافى نكرده بودند. تاریخ شواهد بسیاری از جنایات حجاج را ثبت و ضبط نموده است تا آن جا که وی جمع کثیری از زندانی‌های خود را عریان و برهنه نگه می‌داشت و زندان‌های وی سقف نداشت. در کشوری همچون عراق که به داشتن گرمای سوزان مشهور است زندان‌های بی‌سقف برای اشخاص برهنه نامناسب‌ترین شرایط است.
کسی در خونریزی بر من سبقت نگیرد
حجاج آن چنان در خونریزی و قتل مسلمانان شدت عمل داشت که در تاریخ از وی به عنوان فردی خونخوار نام برده شده است. خود وی در این زمینه می‌گوید: «مىخواهم در خونريزى كسى بر من پيشى نگيرد.»
نکته اساسی و مهمی که در سیر تحولی جامعه مسلمین باید مورد توجه قرار بگیرد آن است که روند حکومت و سیاست چه مسیری را طی کرده است که فردی همچون حجاج زمامداری مسلمین را بر عهده می‌گیرد؟
حضرت علی(ع) نسبت به آمدن حجاج به مردم هشدار داده بودند
کوفه؛ شهری که محل امارت امیرالمومنین (ع) بود و آن حضرت با دستان خویش برای یتیمان آذوقه می‌بردند و پناه ضعیفان جامعه بودند، اکنون چه اتفاقی افتاده بود که اسیر چنگال فردی همچون حجاج است؟
وجود حجاج در تاریخ اسلام آن چنان تاثر برانگیز است که حتی امیر المونین (ع) از قبل نسبت به وجود چنین فرد سفاکی به مردم هشدار داده بودند و فرمودند: «آگاه باشيد، به خدا سوگند پسركى از طايفه ثقيف (حجّاج بن يوسف) بر شما مسلّط مىگردد كه هوس‌باز و گردن‌كش و ستمگر است سبزه زارهاى «اموال و دارايي‌ها» شما را مىچرد و چربى شما را آب می كند.»
چطور شد که کوفه از حاکمی دادگر به جنایت‌کاری سفاک رسید؟
جامعه اسلامی علی‌الخصوص مردم کوفه از جنبه تفکر و رفتار دچار چه آسیب و آفتی شده‌اند که از حکمرانی همچون علی ابن ابی طالب که به حق و دادگری معروف است به حجاج که به سفاکی و جنایت معروف است مبتلا شده‌اند؟
حقیقت‌های تاریخی بیان‌گر این واقعیت است که انتخاب‌های نادرست خود مردم کوفه در برابر جریان‌های سیاسی پیش آمده سرنوشت آنان را به این نقطه تیره وتاریک رسانده است.
سیاست‌ها و تصمیمات نادرست مردم کوفه در صدر اسلام:
مردم کوفه در دو نقطه حساس تاریخ اسلام با اتخاذ سیاست‌های نادرست و مصلحت جویانه ضربات سهمگینی به سرنوشت اسلام وارد کرده‌اند. در حقیقت تصمیم‌های نادرست خود مردم کوفه سبب شد تا بستری مهیا شود که افرادی چون حجاج بتوانند به تخت حکومت دست پیدا کنند.
صفین؛ اولین و بزرگ‌ترین اشتباه کوفیان
اولین و بزرگ‌ترین اشتباه مردم کوفه که زمینه‌ساز حضور افرادی چون حجاج شد به زمان جنگ صفین بر می‌گردد؛ لحظه‌های سخت و ناگوار پس از قرآن به سر کردن نیزه‌ها و ماجرای حکمیت که امام علی (ع) با اصرار، دعوت به جنگ با معاویه پرداختند و پاسخ آنان تنها بی‌تفاوتی و همت دون بود.
عدم لبیک کوفیان به درخواست امام علی (ع) سبب شد تا بنی‌امیه متولد شود و پایه‌های خود را استوار کند، به این صورت که کوتاهی مردم کوفه سبب شد تا معاویه در شام قدرتی روز افزون پیدا کند و سلطنت بنی امیه پدیدار گردد.
امام علی (ع) خطاب به مردم کوفه می‌فرماید: «اى مردم عراق شما چون زن آبستنى هستيد كه پس از تحمّل مدّت حمل، بچه را سقط كرده مرده بيندازد و شوهرش بميرد و بيوگى او طول بكشد، و (پس از مرگ چون فرزند و شوهرى نداشته) بيگانهترين اشخاص ميراثش را ببرد. (در اين جنگ رنج بسيار كشيديد و چون فتح و فيروزى به شما نزديك شد فريب خورده آن را از دست داديد و به حكومت حكمين راضى گشتيد و از رأى امامتان پيروى ننموده خود را بى پيشوا فرض كرديد تا اينكه دشمن بيگانه شهرهايتان را به تصرّف در آورده و بر شما مسلّط گرديد).»
صلح امام حسن؛ دومین اشتباه مردم کوفه
پس از شهادت امام علی (ع) مردم دوباره امام زمان خویش را تنها رها کردند و امام حسن (ع) مجبور به صلح با معاویه شد. پس از گذشت زمان مردم متوجه شدند که در تصمیمات خود چه اشتباه بزرگی مرتکب شدند؛ چه فاصله زیادی است میان عدل و زهد امام علی (ع) با قصرهای سبز معاویه.
مردمی که متوجه اشتباه خود شده بودند زمانی به عمق فاجعه پی بردند که یزید شراب خوار و سگ باز بر جایگاه رسول الله تکیه زده بود. مردم کوفه در این زمان به طور جدی احساس خطر می‌کردند و از تنها سبط رسول الله امام حسین (ع) یاری خواستند و در خواست کردند که قیام کند و برای ایشان هزاران نامه ارسال کردند.
اشتباه سوم مردم کوفه و عدم یاری سومین معصوم
اما متاسفانه و صد افسوس تاریخ شاهد به وجود آمدن لحظه‌های ناگواری شد. زمانی که مردم کوفه بیعت شکستند و نه تنها سبط پیامبر را یاری نکردند، بلکه خود آنان بر روی ابا عبدالله الحسین شمشیر کشیدند. مردم کوفه برای سومین بار بیعت شکستند و حاضر به یاری تنها منجی خود نشدند.
در حقیقت خود مردم کوفه بستر ذلت و تباهی خود را فراهم کردند؛ آنان با یاری نکردن امام زمان خویش تا آن جا باعث قوت باطل و ستم گیری شدند که فردی همچون حجاج بر آنان مسلط شد. مسلط شدن حجاج بر مردم کوفه تنها نتیجه عملکرد و اشتباهات نادرست خود آنان بود کسانی که نسبت به ارزش و جایگاه سبط رسول خدا بی‌توجه هستند مطمئنا دچار عذابی مانند حجاج خواهند شد.
نفرین امام حسین (ع) به مردمی که او را تنها گذاشتند
آن چنان که امام حسین (ع) پس از اتمام حجت با کوفیان در لحظات آخر روز عاشورا و در اوج تنهایی، مردمی که وی را تنها گذاشتند و از ایشان دعوت کرد، اما پشت کردند نفرین نموده و فرمود: «اللهم احبس عنهم قطر السماء، و ابعث عليهم سنين كسنى يوسف، و سلط عليهم غلام ثقيف يسقيهم كأسا مصيرة، و لا يدع فيهم احدا الا قتله، قتلة بقتلة و ضربة بضربة ينتقم لى و لاوليائى و اهل بيتى و اشياعى منهم!
پروردگارا! باران آسمان را به روى اين مردم ببند! قحطى نظير قحطى زمان حضرت يوسف دچار ايشان بفرما! غلام ثقيف را- يعنى حجاج بن يوسف ثقفى ملعون- را بر اين مردم به نحوى مسلط كن كه جام مرگ را كه از صبر (بفتح صاد و كسر باء گياهى است فوق العاده تلخ) تلختر است به ايشان بچشاند و احدى از اينان را باقى نگذارد، هر كشتنى بكشتنى و هر ضربهاى به ضربهاى.
او انتقام من و دوستانم و اهل بيتم و تابعين مرا بگيرد؛ زيرا اينان ما را فريب دادند و به ما دروغ گفتند و ما را تنها نهادند. تو پروردگار مایى، ما به تو توكل كردهايم و به سوى تو بازگشتهايم و بازگشت به سوى تو خواهد بود.»
با نگاهی به تاریخ می‌توان دانست وجود حجاج در بطن جامعه اسلامی نتیجه انتخاب‌های نادرست مردم کوفه بود. |
