بخش سیمکان Simakân

حدود و مساحت- این بخش محدود است از شمال به دهستان میمند فیروزآباد و قسمتی از دهستان گوکان خفر، از جنوب به بخش قیروکارزین فیروزآباد و ارتفاعات چغل و پلنگی، از مشرق به رودخانه ی قره آغاج و دهستان هکان و جلگاهف از مغرب به ارتفاعات میمند، مساحت آن قریب 75/705 کیلومتر مربع است.

آب و هوا- این بخش در شمال غربی جهرم واقع شده و زمین های آن کوهستانی دامنه بوده و به دو حوزه متمایز تقسیم می شود یکی حوزه ی رودخانه سیمکان و دیگری
قسمت هائی که در پشت ارتفاعات قرار گرفته و آبادی های آن در محل به نام دهات پشت کوه خوانده می شود بنابراین هوای آبادی های واقعه در ارتفاعات معتدل و ملایم و هوای نواحی پست، گرم می باشد. آب زراعی و مشروب آن از رودخانه سیمکان (این رودخانه به قره آغاج می ریزد) و چشمه سارهای متعدد تأمین می گردد.

سوابق تاریخی- سیمکان پس از خفر مهم ترین و قدیمی ترین بخش این شهرستان است. جغرافیا نویسان قدیم همگی از این بخش نام برده و در کتاب های خود آن را به نام «صمکان» ضبط کرده اند. از جمله صاحب نزهه القلوب- می نویسد:

«صمکان شهری خوش بوده و از عجائب دنیا، زیرا که در میان او رودی می گذرد و بر آن رود پلی ساخته اند طرف بالای پل سردسیر است و درختان جوز و چنار و امثال آن دارد و طرف زیر پل گرمسیر است و درختان نارنج و ترنج و مانند آن. شراب انگوری آن جا چنان است که تا دو سه چندان آب بر آن ننهند نتوان خورد. مردم آن جا مسکین و مزارع باشند. »

ابن بلخی- نیز همین مضمون را تکرار کرده و در آخر افزوده است «در صمکان جاجمع و منبر است».

برای درک مقصود مستوفی، مؤلف نزهه القلوب باید توضیحاً اضافه کرد که:

اولاً- رودخانه سیمکان (که شعبه ای از قره آغاج) است از سمت شمال وارد بخش سیمکان شده و از جنوب آن خارج می شود و تقریباً کلیه ی آبادی های این بخش در کنار رودخانه ی مزبور قرار گرفته است و چون طبعاً اراضی قسمت شمالی بخش، نسبت به قسمت جنوبی مرتفع تر است، لذا آب و هوای این منطقه را می توان به دو بخش سردسیری(در شمال) و گرمسیری (در جنوب) تقسیم کرد یعنی هر قدر از شمال به طرف جنوب بیائیم هوای سیمکان گرم تر خواهد شد.

ثانیاً- مستوفی سیمکان را به نام «شهر» می خواند و حال آن که امروزه آبادی به خصوصی به نام سیمکان وجود نداشته، بلکه بخش بزرگی با توابعی چند، بدین نام خوانده می شود. ضمناً به طوری که از نوشته های جغرافی نویسان قدیم بر می آید در گذشته نیز برای سیمکان توابعی ذکر کرده اند.

وجه تسمیه سیمکان- آن چه به نظر می رسد ظاهراً کلمه ی سیمکان در طی قرون متمادی تحریف شده و به احتمال قوی در اصل «سمیکان» و یا «سمکان» بوده است کما آن که در اغلب کتب جغرافی نویسان قدیمی نیز این کلمه، به یکی از دو صورت اخیرالذکر ضبط شده است.

علت این تحریف، مسلماً دشواری تلفظ بوده زیرا تلفظ کلمه «سیمکان» مسلماً آسان تر از روش دیگر است.

با این استدلال این کلمه از دو جزء یکی «سمی» یا «سم» و دیگری پسوند «کان» ترکیب شده است که با توضیحاتی که در صفحه ی 12 داده شد، جزء اول به معنی «سرد» و «سرما» و جزء دوم به معنی محل و جایگاه است و بنابراین بر روی هم سیمکان به معنی مکان سرد می باشد و سردی هوای منطقه ی شمالی این بخش نیز مؤید حدس ماست محتملاً در قدیم این بخش به این وسعت نبوده و قسمتی از جنوب این بخش جزء گرمسیرات قیروکارزین بوده است و اگر مختصر دقتی در معانی نام دهات قدیمی واقعه در شمال این بخش بشود معلوم می شود که اکثراً به معنی «نقطه ی سرد» و «مرتفع» بوده و ظاهراً می بایست سردسیر باشد از قبیل: (جنبد- قلاتون- گنبد- کوشک سرتنگ و غیره).

مرکز بخش و توابع- سیمکان از 41 آبادی بزرگ و کوچک تشکیل شده و مرکز آن قریه ی کلاکلی Kalâkoli است که در 48 کیلومتری مغرب جهرم واقع است.

این ده در جنوب رودخانه ی سیمکان واقع و دارای هوائی گرم می باشد. زمین های آن دامنه و چون در مرکز سیمکان قرار گرفته لذا به مرکزیت بخش انتخاب شده است. جمعیت آن قریب 269 نفر است.

بخش سیمکان تقریباً دارای 7775 جمعیت و توابع آن عبارتند از:

محصولات سیمکان- متأسفانه بخش سیمکان با آن همه حاصلخیزیش، فاقد جاده حقیقی است. البته راهی ساخته شده که از یک طرف به میمند و از طرف دیگر به راه فرعی جهرم- یرگ مربوط می گردد ولی چون این جاده از رودخانه قره آغاج عبور می کند چندی قبل از طرف دولت پل آهنی بزرگی بر روی رودخانه مزبور بسته شده که متأسفانه در نتیجه ی سیلاب سال 1343 متلاشی شد و قطعات آن را آب برد. اخیراً نسبت به ساختمان پل مزبور اقدام شده و مجدداً آن را ساخته اند ضمناً از طرف سازمان برنامه نیز جاده ای از طریق شیراز فسا، سیمکان، بندر عسلویه در دست ساختمان است. مسلماً با اتمام این راه بر آبادی این بخش افزوده خواهد شد.

محصولات عمده ی سیمکان عبارتند از غلات، برنج، خرما، مرکبات و جزئی حبوبات.